Lexicon van de Psychologie

N. Sillamy (1965)

Gepubliceerd op 22-02-2023

VERMOGEN

betekenis & definitie

kracht tot handelen. De dynamische psychologie probeert iemands gedragingen te verklaren op grond van de interne en externe krachten die op hem in werken.

Het gaat niet om hypothetische, niet te verifiëren krachten (bijv. het → instinct), maar om krachten die objectief bepaald kunnen worden via observatie van het gedrag in een beperkt → psychologisch veld, en die soms experimenteel gemeten kunnen worden. Het is bijv. mogelijk te meten hoe sterk een wijfjesrat gehecht is aan haar jongen door het aantal pijnlijke schokken te noteren, dat ze bereid is te incasseren door over een geëlektrificeerde plank te lopen, die haar bij haar jongen brengt. → Lewin onderscheidt verscheidene soorten krachten: progressiekrachten die gericht zijn op of tegen een aantrekkings- of afstotingsveld; krachten met een beteugelend karakter, die de progressiekrachten remmen en afhangen van zowel fysieke of maatschappelijke obstakels als individuele capaciteiten; ‘afgeleide’ krachten die onafhankelijk zijn van iemands behoeften, maar overeenkomen met de verlangens van iemand anders (de invloed van de moeder op haar kind bijv.) en tenslotte onpersoonlijke krachten die resulteren uit wat zich voordoet. Al deze krachten die tegelijkertijd op iemand kunnen inwerken, zijn bepalend voor het → gedrag.