Lexicon van de Psychologie

N. Sillamy (1965)

Gepubliceerd op 22-02-2023

TROTS

betekenis & definitie

houding die bepaald wordt door een sterk gevoel van eigenwaardè en van eigen verdiensten, met de neiging deze te overschatten. Iemand die trots is, is vaak autoritair en onverdraagzaam, laat graag zien hoe capabel hij is: dit maakt hem vaak onsympathiek, ja zelfs onuitstaanbaar in het maatschappelijk leven.

Trots is iets anders dan ijdelheid; bij ijdelheid zijn iemands verdiensten denkbeeldig, bij trots echter, werkelijk. Een ijdel iemand liegt, verzint of overdrijft om zich te doen gelden; hij tooit zich met eer die hij niet verdient heeft en hij maakt zichzelf belachelijk. Een ijdel mens heeft wel degelijk kwaliteiten, maar wil dat men deze erkent. Trots, zegt Comte, drukt de behoefte uit om te domineren, terwijl ijdelheid samenhangt met het verlangen geprezen te worden. Een ijdel iemand overdrijft zijn verdiensten om andermans bewondering af te dwingen; hij verwacht dat men hem waarden toekent, die hij niet bezit en hij is gevoelig voor de mening van een ander. Een trots iemand daarentegen, weet wat zijn verdiensten zijn en tracht zijn aspiraties te realiseren, soms met minachting van de ander. Doordat een trots iemand zichzelf te hoog aanslaat, is zijn sociale → aanpassing niet harmonieus; hij raakt geïsoleerd en kan geestesstoornissen (achtervolgingswaan) krijgen.