→ waarneming van een voorwerp door iemand in wakende toestand, dat in werkelijkheid niet bestaat. Elementaire (licht, geluid) of complexe (personen, zinnen) hallucinaties kunnen betrekking hebben op alle zintuigen (reuk-, tastzin enz.).
Ze hangen samen met een -» pathologische prikkeling van de receptieorganen (een oorontsteking kan stoornissen in de geluidswaarneming veroorzaken), van de hersenen (tumor) of met een aantasting van het zenuwstelsel als gevolg van een infectie of vergiftiging (bijv. → delirium tremens). Ze komen ook voor bij bepaalde geestesziekten (-»schizofrenie, -» delirium) en vooral bij het chronische hallucinatiedelirium. Hallucinaties schijnen samen te hangen met een ontbinding van het → bewustzijn en met het psychologisch mechanisme van de → projectie (de zieke projecteert zijn gevoelens op de buitenwereld in de vorm van een waarneming, d.w.z. hij actualiseert sommige van zijn latente gedachten: wie bijv. denkt dat hij achtervolgd wordt, hoort stemmen die hem uitschelden). Via proeven heeft men bij normale personen hallucinaties opgewekt door ze urenlang in een toestand van volstrekt zintuiglijk isolement te plaatsen. Het schijnt dat het ontbreken van prikkelingen leidt tot een daling van de spanningsgraad in de hersenschors, die een andere werking gaat vertonen. Bij delirium en schizofrenie zou er eveneens sprake zijn van een functionele vermindering van deze spanning. Tot dusver heeft men nog niet kunnen ontdekken waar deze vermindering vandaan komt. → Mescaline, Suggestibiliteit, Zoöpsie.
