Lexicon van de Nederlandse Landstreken

dr. H.A. Visscher (2002)

Gepubliceerd op 24-02-2017

Terschelling

betekenis & definitie

Het meer dan 9000 ha grote, langste Waddeneiland van Nederland met duinen, kwelders en daaruit voortgekomen polderland. De lengte van het WZW-ONO georiënteerde eiland bedraagt tegenwoordig maar liefst dertig kilometer. Tegenover deze aanzienlijke lengte staat een geringe breedte. Tussen West Terschelling en West aan Zee is deze nog circa vier kilometer. Evenals ter hoogte van Midsland. Zowel bij het oostelijk uiteinde als in de buurt van Oosterend bedraagt de breedte van Terschelling echter niet meer dan twee kilometer.

Het overgrote deel van het eiland wordt ingenomen door de duinstreek. Verder zijn er kwelders en enkele polders. Zowel de kwelders als het polderland vindt men bij de Waddenzee. Enkele door restanten van slenken onderbroken strandwallen in het polderland dragen de nederzettingen van het eiland. Het overgrote deel van deze nederzettingen vormt een reeks, die zich over een lengte van veertien kilometer langs een bochtige weg uitstrekt. Ten zuiden van deze reeks liggen nog twee buurtschappen.
De reeks nederzettingen begint 3,5 kilometer van de westkust om tot 13,5 kilometer van het oostelijk uiteinde van het eiland door te lopen. Over meer dan de helft van de lengte van Terschelling komen dus geen dorpen voor.
Nergens ligt de lange rij nederzettingen meer dan 1400 meter verwijderd van de Waddenzee, wat het geval is tussen Lies en Hoorn. Groter blijkt de afstand tot de Noordzee, die westelijk van Midsland 3,5 en verder oostelijk 2 tot 2,5 kilometer bedraagt.
In 1296 werd het eiland voor het eerst vermeld als Schellinghe, waarmee waarschijnlijk een grens of scheiding werd bedoeld. Terschelling genoot een tijdlang de status van vrije heerlijkheid. Vanaf 1615 ressorteerde Terschelling echter onder de Staten van Holland en West Friesland. Het zou later dan ook tot Noord Holland gaan behoren. Pas in 1942 werd Terschelling Fries.
De walvisvaart van de Noordse Compagnie was vroeger van groot belang voor de welvaart op het eiland, dat tegenwoordig vooral van toeristisch-recreatieve activiteiten profiteert.