Met de Hoekse Waard bedoelt men veelal het deel van het Zuidwest Nederlandse bedijkingenlandschap, dat wordt omsloten door de Oude Maas, gekanaliseerde Dordtse Kil, het Hollands Diep, Haringvliet en Spui. Soms wordt echter alleen het oostelijk deel van dit 290 km2 grote eiland als Hoekse Waard aangeduid. Het westelijk deel onderscheidt men dan als Bei(j)erland, waarmee overigens ook wel het gehele eiland kan worden bedoeld.
De Hoekse Waard is 28 km lang en maximaal ruim 14 km breed. Daarbij neemt de breedte in westelijke richting aanvankelijk wat toe om vervolgens eerst geleidelijk en voorbij Oud Beijerland sneller te verminderen. Uiteindelijk eindigt de Hoekse Waard dan bij de samenvloeiing van het Spui en Haringvliet in een punt. In de zone waar de Hoekse Waard ongeveer 14 km breed is ligt het Oude Land van Strijen.
De contouren van de Hoekse Waard doen denken aan die van Tholen en Noord Beveland. In (het oostelijk deel van) de Hoekse Waard vinden we nog een kilometers lang restant van een vroegere Maasarm, die in 1270 werd afgedamd.
Evenals elders in Zuidwest Nederland wist de zee er haar invloed in de late Middeleeuwen sterk uit te breiden. Daarbij raakte uiteindelijk ook het meest landinwaarts gelegen oostelijk deel van het gebied overstroomd.
De étappegewijze bedijking waardoor het huidige polderland ontstond, begon in 1357, toen de Sint Anthoniepolder tot stand kwam. In de omgeving ervan werden in het oostelijk deel van de Hoekse waard al voor 1500 enkele duizenden hectaren ingepolderd. Bovendien kwam toen in het uiterste westen de polder van de Oude Korendijk tot stand.
Na de Middeleeuwen is het bedijkte gebied eerst hoofdzakelijk in westelijke of oostelijke richting uitgebreid. Vervolgens kreeg het polderland met name aan de zuidkant gezelschap van nieuwe bedijkingen.
Uit het patroon van (vroegere) waterkeringen is te zien dat sommige polders uit langgerekte aanwassen voortkwamen.
Van de bij en langs de dijken ontstane dorpen groeide vooral het streekcentrum Oud Beijerland uit.
