Lexicon Nederland en België

Liek Mulder (1994)

Gepubliceerd op 02-08-2017

Zevenjarige Oorlog

betekenis & definitie

Zevenjarige Oorlog, strijd om het machtsevenwicht tussen de grote mogendheden en tegelijkertijd een koloniale oorlog tussen Engeland en Frankrijk (1756-1763). Deze oorlog was in wezen een voortzetting van de in 1748 beëindigde → Oostenrijkse Successieoorlog.

Hij was een gevolg van de opkomst van Rusland en Pruisen. Frankrijk, dat zich in zijn koloniën bedreigd zag door Engeland, en Oostenrijk, dat het opkomende Pruisen vreesde, kwamen in 1756 tot een bondgenootschap. Engeland verbond zich juist met Pruisen. Er vond een ommekeer van bondgenootschappen plaats.

zevenjarige landoorlog (Europese of Silezische Oorlog). Hier stonden Pruisen en Engeland tegenover Frankrijk, Oostenrijk, Rusland, Saksen-Polen en Zweden. Het was de `vuurproef van Pruisen' onder Frederik II de Grote. De oorlog eindigde met de Vrede van Hubertsburg (1763). Pruisen kwam uit deze oorlog als grote mogendheid tevoorschijn en behield bovendien het veroverde Silezië.

zevenjarige zeeoorlog. Conflict tussen Engeland enerzijds en Frankrijk en Spanje anderzijds.

De oorlog eindigde met de Vrede van Parijs (1763). Hierbij werd bepaald dat Frankrijk Canada en Louisiana ten oosten van de Mississippi aan Engeland moest afstaan. Frankrijk had ook nederlagen in Voor-Indië geleden, waardoor dit gebied feitelijk Brits koloniaal bezit werd. Deze oorlog betekende de vernietiging van Frankrijks koloniale macht in Voor-Indië en in Noord-Amerika en tegelijk de vorming van een Brits imperium. De Noordnederlandse Republiek bleef in deze oorlog neutraal, niet uit overtuiging, maar uit onvermogen. Zij moest van beide zijden inbreuken op haar neutraliteit dulden. Overigens was het wel een tijdperk van bloei voor de Nederlandse handel, vooral na 1759; kooplieden-bankiers maakten grote oorlogswinsten.