Lexicon Nederland en België

Liek Mulder (1994)

Gepubliceerd op 02-08-2017

Veenlijken

betekenis & definitie

Veenlijken, menselijke lichamen (of delen daarvan) die in het veen zijn gevonden. In Europa zijn veenlijken gevonden van Noorwegen tot Griekenland en van Ierland tot Rusland.

De meeste vondsten werden in Noordwest-Europa gedaan, te weten in Groot-Brittannië, Nederland, Noord-Duitsland en Denemarken. De ouderdom van de Europese veenlijken varieert van Steentijd tot recent verleden. Bekend zijn ondermeer de Lindowman, de man van Tollund, de man van Grauballe en het meisje van Windeby. De Nederlandse exemplaren zijn alle in het noorden gevonden, vooral in het Bourtangerveen. Vindplaatsen zijn bijvoorbeeld Yde, Emmer-Erfscheidenveen en Zweeloo. Wat betreft de dateringen vallen de veenlijken in twee groepen uiteen. De eerste groep heeft als begindatering op zijn laatst de → Bronstijd en als einddatering de Romeinse tijd; de meerderheid lijkt van kort voor of na het begin van de jaartelling te stammen. De andere groep heeft een begindatering van op zijn vroegst de late middeleeuwen en kent een hoogtepunt voor de 16e-17e eeuw. De twee voornaamste verklaringen voor pre-middeleeuwse veenlijken, die beide teruggaan op de Romeinse geschiedschrijver Tacitus, zijn dat het gaat om mensenoffers of om individuen die maatschappelijke spelregels hadden overtreden en dit met de dood moesten bekopen.