Lexicon Nederland en België

Liek Mulder (1994)

Gepubliceerd op 02-08-2017

Uyt(t)enbogaert

betekenis & definitie

Uyt(t)enbogaert of Wt(t)bogaert, Johannes, Nederlands remonstrants theoloog, *11.2.1557 Utrecht, +4.9.1644 's-Gravenhage. Uytenbogaert was jurist en van 1584-1590 predikant in Utrecht en in 's-Gravenhage, waar hij de vertrouweling en raadsman werd van → Oldenbarnevelt.

Hij stond de opvatting van de → politieken voor. De kerkorde van de Staten van 1591 werd mede door zijn toedoen in die zin opgesteld. Hij was hofprediker van stadhouder prins Maurits, maar viel in ongenade, waarschijnlijk om zijn vrijmoedige kritiek op diens talrijke liefdesverhoudingen en zijn openlijk optreden voor de → arminianen. Uytenbogaert stelde de remonstrantie van 1610 op (→ Twaalfjarig Bestand), organiseerde de → remonstranten en vluchtte naar Rotterdam, vervolgens naar Antwerpen. Nog vóór de → Dordtse Synode (1618-1619) werd hij uit zijn ambt gezet en tot levenslange ballingschap veroordeeld, met verbeurdverklaring van zijn bezittingen. Hij woonde van 1621-1625 in Rouen. Toen zijn oud-leerling Frederik Hendrik stadhouder was geworden, keerde hij in 1626 naar Rotterdam terug en vestigde zich in 1629 weer in 's-Gravenhage.