Utrecht, Unie van, bondgenootschap in 1579 gesloten in Utrecht tussen enkele Nederlandse gewesten om samen tegen Spanje te strijden. De Unie was een reactie op de neiging van een aantal Zuidelijke gewesten om zich met Spanje te verzoenen (Unie van → Atrecht).
Vooral Holland, gesteund door Gelderland, was voorstander van een unie van de noordelijke gewesten. Willem van Oranje hoopte nog dat de Pacificatie van → Gent, die alle Nederlandse gewesten omvatte, stand zou kunnen houden. Na moeizame onderhandelingen werd het verdrag ondertekend door Gelderland, Holland, Zeeland, Utrecht, de Groningse Ommelanden, Gent en enkele Friese steden. Later sloten zich Venlo, Ieper, Antwerpen, Breda, Brugge, Lier en Drenthe aan. Willem van Oranje tekende pas na veel aarzelingen: vooral omdat het verdrag alleen voorzag in gewetensvrijheid en de regeling van godsdienstzaken aan de gewesten werd overgelaten. Het verdrag was bedoeld als een nadere unie binnen de Pacificatie van Gent. Pas in 1585 kreeg de Unie de functie van grondwet voor de Republiek.
