Tak van Poortvliet, Johannes Pieter Roetert, Nederlands politicus, *21.6.1839 Engelen, +26.1.1904 's-Gravenhage. De jurist Tak van Poortvliet was liberaal lid van de Tweede Kamer (1870-1877, 1880-1884, 1888-1891 en 1894-1901) en van de Eerste Kamer (1884-1888).
Van 1877-1879 was hij minister van Waterstaat, Handel en Nijverheid. In 1885 werd hij de eerste secretaris van de Liberale Unie. Van 1891-1894 was hij minister van Binnenlandse Zaken in het kabinet-Tienhoven-Tak van Poortvliet. Als minister diende hij een ontwerp-Kieswet in, die het zogenaamde caoutchouc-artikel van de gewijzigde grondwet van 1887 moest uitwerken. Dit artikel droeg deze naam wegens zijn rekbaarheid. Er werd namelijk in bepaald dat die mannelijke ingezetenen voor de Tweede Kamer kiesrecht hadden, die de door de kieswet te bepalen kentekenen van geschiktheid en maatschappelijke welstand bezaten, zonder dat over de grootte van die welstand en de aard van de geschiktheid werd gesproken. Tak interpreteerde de kentekenen als `die in de behoeften van hun eigen gezin voorzien en kunnen lezen en schrijven'. Toen de Kamer op 9.3.1894 een beperkend amendement aannam, trok Tak het ontwerp in en werd de Kamer ontbonden. De redenen hiertoe, evenals de houding van koningin-regentes → Emma in deze kwestie, zijn nog steeds niet duidelijk. De verkiezingsstrijd ging vooral tussen takkianen en anti-takkianen; de scheidslijn liep dwars door de partijen. De takkianen leden bij de verkiezingen een nederlaag. Toch bleven de liberalen aan de regering.
