Lexicon Nederland en België

Liek Mulder (1994)

Gepubliceerd op 02-08-2017

Schepenen

betekenis & definitie

Schepenen, (scabini), in de landsheerlijke tijd een college van eigenerfden, die als vertegenwoordigers van de gezamenlijke → buren optraden, dat op het platteland samen met de ─schout rechtsprak. De schepenen, die gekozen werden door de landsheer, wezen het vonnis en de schout voerde het uit.

De rechtspraak in de → buurschap maakte geleidelijk plaats voor colleges van schout en schepenen. In Friesland, Groningen, Drenthe en Overijssel is dit overigens nooit gebeurd. Een juridisch stelsel van schout en schepenen bestond ook in de steden. De schepenen werden meestal gerecruteerd uit → poorters en spraken recht in burgerlijke en strafzaken, velen van hen hadden ook nog een functie in het stadsbestuur. Tijdens de Republiek werden schepenen voor een jaar in het stadsbestuur gekozen. In België worden de gemeenteraadsleden die met de burgemeester het bestuur van de gemeente vormen sinds 1836 schepenen genoemd. In Nederland is naast de gemeenteraad sprake van het college van burgemeester en wethouders.