Lexicon Nederland en België

Liek Mulder (1994)

Gepubliceerd op 02-08-2017

Reformatie

betekenis & definitie

Reformatie (of Hervorming), kerkelijke beweging, ontstaan in de 16e eeuw als gevolg van de invloed van het → humanisme en het streven naar vernieuwing binnen de rooms katholieke Kerk. De Reformatie werd ingezet door de publikatie op 31.10.1517 van 95 stellingen van de Duitse theoloog Maarten Luther.

In de Nederlanden waren deze stromingen al tot uiting gekomen in het werk van → Erasmus en in de → Moderne Devotie. Erasmus en de aanhangers van de Moderne Devotie bleven binnen de katholieke Kerk. De volgelingen van de Luther en de Franse reformator Calvijn braken echter met de Kerk en werden als ketters vervolgd. In de Nederlanden werd in 1523 de eerste ketter terechtgesteld. Vanaf 1560 kreeg de Reformatie hier een belangrijke aanhang toen het calvinisme vanuit Frankrijk via Vlaanderen naar de Noordelijke Nederlanden doordrong. In de Noordnederlandse Republiek werd het calvinisme de overheersende godsdienst. In de gebieden die langere tijd onder Spaans gezag stonden, kreeg de rooms katholieke Kerk de gelegenheid door hervormingsmaatregelen (→ Contrareformatie) de voedingsbodem voor de Reformatie weg te nemen. Door de kettervervolgingen van de Spaanse overheid ontvluchtten de meeste calvinisten het Zuiden, zodat de Zuidelijke Nederlanden overwegend katholiek bleven.