Lexicon Nederland en België

Liek Mulder (1994)

Gepubliceerd op 02-08-2017

Landrente

betekenis & definitie

Landrente, dorpsgewijs geheven pacht in rijst of geld in Nederlands-Indië, tijdens het Engelse bestuur (1811-1816) door → Raffles in 1813 ingevoerd op Java, op Madura en in delen van Bali. De landrente werd na 1816 gehandhaafd (in principe tot 1949).

Raffles maakte een eind aan het systeem van → contingenten en → gedwongen leveranties. De Javanen werden dus pachters van het gouvernement. De vaststelling van de aanslag op de desa's geschiedde niet volgens vaste regels, maar door commissies, die daarbij met allerlei bijzondere omstandigheden rekening hielden (→ admodiatiestelsel). Het Regeringsreglement van 1872 liet door het ontbreken van een kadaster en een juiste waardebepaling van de gronden in de praktijk veel te wensen over. Later werd de landrente ook elders ingevoerd. De omslag geschiedde niet meer desa-, maar groeps- of klassegewijs; het percentage van de aanslag werd vastgesteld voor de duur van negen jaar; de desahoofden werden met de inning belast, tegen een beloning van acht procent van de aanslag.