Hoekse en Kabeljauwse twisten, successiestrijd van 1345 tot circa 1500 tussen de partijen van de Hoeken en Kabeljauwen in de graafschappen Holland en Zeeland. De herkomst van de namen Hoeken en Kabeljauwen is niet duidelijk.
De strijd ontbrandde in 1345 na de dood van graaf → Willem IV: zowel diens zus → Margaretha van Beieren als haar zoon → Willem V maakten aanspraak op de macht in Holland en Zeeland. Margaretha vond steun bij de Hoeken en Willem bij de Kabeljauwen.
Behalve door dynastieke factoren werd deze twist gekenmerkt door economische, sociale en politieke aspecten. Primair waren de twisten adelsveten; als het ware stuiptrekkingen van de feodale Hollandse en Zeeuwse adel die zijn economische positie in een structureel veranderende maatschappij sterk achteruit zag gaan en zijn macht zienderogen zag afnemen ten faveure van de burgerij. Ook de burgerij speelde een rol in deze twisten; zij verzette zich tegen de dwang van de adel en tegen het landsheerlijk gezag. Op den duur vertegenwoordigde de Hoekse partij vooral de feodale heren die tegen een sterk centraal gezag waren en bestond de Kabeljauwse partij uit de steden die vaak voorstander waren van een centraal bestuur. Ook in andere gewesten kwamen zulke partijen voor, zij het onder andere namen. Een laatste opleving van de twisten vormde de → Jonker-Fransenoorlog (1492). Ook in de 16e eeuw waren er echter voor- en tegenstanders van een krachtig centraal gezag. De namen Hoeken en Kabeljauwen waren toen echter verdwenen.
