Lexicon Nederland en België

Liek Mulder (1994)

Gepubliceerd op 02-08-2017

Filips de Goede

betekenis & definitie

Filips de Goede, hertog van Bourgondië (1419-1467), *31.7.1396 Dijon, +15.6.1467 Brugge; zoon van → Jan zonder Vrees en → Margaretha van Beieren. Filips huwde drie maal, ondermeer op 7.1.1430 met → Isabella van Portugal (1397-1471), de dochter van Jan I en Philippa van Lancaster.

Filips volgde zijn vader op in Bourgondië, Vlaanderen, Artois en Franche-Comté. Hij verkreeg in 1429 Namen; in 1430 Brabant en Limburg; in 1433 Holland, Zeeland en Henegouwen; in 1435 Bar, Macôn en Auxerre en in 1451 Luxemburg. Filips wilde ook de nog onafhankelijke gewesten Friesland en Gelre inlijven om daarmee de Bourgondische staat af te ronden. In verband met zijn centralisatiepolitiek richtte hij een algemeen bestuur in met een kanselier en een → Grote Raad die hem terzijde stonden. In de gewesten werden stadhouders benoemd; adel, geestelijkheid en steden werden geraadpleegd in gewestelijke staten (→ Statenvergaderingen). Afgevaardigden van alle gewesten vormden de Staten-Generaal die in Brussel zetelden. De Staten-Generaal hadden geen regeringsmacht, maar dienden hoofdzakelijk om het besluitvormingsproces te versnellen, met name op het gebied van de financiën waaraan het de Bourgondische heersers voortdurend ontbrak. Filips bracht de Rekenkamers van Holland en Rijsel onder bij de Algemene Rekenkamer in Brussel om aldus via een meer accurate verdeling van de belastingen tot hogere belastingopbrengsten te komen. Hij hoopte echter met de instelling van de Staten-Generaal en andere instellingen ook een bovengewestelijk Bourgondisch-Nederlands bewustzijn te kweken. Filips kan worden beschouwd als de grondlegger van de Nederlandse en Belgische staat. Hij vergrootte zijn invloed niet alleen door centralisatie; hij wist zijn neef Lodewijk tot bisschop van Luik te laten benoemen (1455) en zijn buitenechtelijke zoon → David tot bisschop van Utrecht (1456). Een koningstitel was niet voor hem weggelegd door de tegenwerking van de Duitse keizers Sigismund en Frederik III.