Farnese, Alessandro (Alexander), prins en (sinds 1586) hertog van Parma, Spaans → landvoogd van de Nederlanden van 1578 tot 1592, *27.8.1545 Rome, +3.12.1592 Atrecht.
In Nederland wordt Farnese gewoonlijk aangeduid met `Parma'. Hij was aanvankelijk bevelhebber onder landvoogd Don → Juan, die hij op 1.10.1578 opvolgde. Farnese was een bekwaam militair en politicus: hij wist tot 1585 vrijwel alle steden in de Zuidelijke Nederlanden op de opstandelingen te heroveren, te beginnen met Maastricht in 1579 en eindigend met Antwerpen in 1585. Ook slaagde hij erin de Unie en het Traktaat van → Atrecht tot stand te brengen, waardoor een scheuring ontstond onder de opstandige gewesten. Na de verovering van Antwerpen drong Farnese in noordelijke richting op. Hij werd gestuit door Maurits, die het peil van de elitetroepen van Farnese wist te overtreffen. Ook het mislukken van de aanval van de → Armada (1588) en het feit dat de Spaanse koning → Filips II prioriteit gaf aan de oorlog met Frankrijk maakte het Farnese steeds moeilijker druk te blijven uitoefenen op de opstandelingen in het Noorden. Tenslotte werd hij door zijn vijanden bij Filips verdacht gemaakt. Farnese stierf echter voordat de Koning hem ter verantwoording had kunnen roepen.
