Belgische Revolutie, de revolutie in de Zuidelijke Nederlanden in 1830, die leidde tot het ontstaan van de staat België. Voor de oorzaken: koning → Willem I.
Aanleiding tot de opstand was een voorstelling in Brussel op 25.8.1830 van D'Aubers opera La muette de Portici, waarin de opstand van de Napolitanen tegen Spanje in 1648 werd verheerlijkt. De voorstelling lokte een patriottische manifestatie uit, geleid door Franse republikeinen, die op een Franse republiek hoopten, waarvan België deel zou uitmaken. De opstand had ook een sociaal aspect: zowel wegens mechanisering van de nijverheid, als door een misoogst in 1829, heerste er sociale onrust, die afgereageerd werd op de `gehate Hollanders'. Deze sociale opstand werd weliswaar door de bourgeoisie onderdrukt, door middel van een nieuw gevormde burgerwacht, getooid met de Brabantse kleuren, maar tevens gebruikt om eigen politieke eisen te stellen. Op 28 augustus riep Willem I de Staten Generaal bijeen om over hervormingen te beraadslagen, maar hij gaf tegelijkertijd kroonprins Willem (II) en prins Frederik bevel naar Brussel op te rukken. Daar voor de kroonprins een scheiding, waarbij hij Koning der Belgen geworden zou zijn, niet onwelkom was, stemde hij erin toe zonder leger in de stad te komen. Zijn onderhandelingen met de Brusselse gevolmachtigden hadden op 1 september als resultaat, dat hij bij zijn vader op een bestuurlijke scheiding zou aandringen. Toen zowel de Koning als de Staten Generaal zich daar voor verklaarde, leek dit de oplossing. Maar de Koning doorkruiste de vredesplannen door prins Frederik bevel te geven Brussel aan te vallen. Na een zware strijd van vier dagen (23 26 september) waarbij twaalfhonderd slachtoffers vielen, moest de prins zich terugtrekken. De revolutionairen maakten van de aanval gebruik om een → Voorlopig Bewind in te stellen, dat de volledige onafhankelijkheid in zijn program schreef en dat besloot een → Nationaal Congres bijeen te roepen (4.10.1830). De Belgen putten moed uit de wetenschap dat de grote mogendheden en met name Engeland, in tegenstelling tot 1815, nu voor de scheiding waren. Van Frankrijk was immers niets meer te vrezen; daarom was een sterk Nederland niet meer noodzakelijk. Bovendien was Engeland ontstemd over de Nederlandse koloniale politiek. De Nederlanders werden uit heel België verdreven; slechts de citadel van Antwerpen en Maastricht bleven in Nederlandse handen. De Koning bleef trachten België voor zijn dynastie te behouden en zond daartoe op 4 oktober de kroonprins naar België. Hij riep echter tegelijkertijd het Noorden te wapen. De zending van de kroonprins mislukte. Op 10 november kwam te Brussel het → Nationaal Congres bijeen, gekozen met censuskiesrecht. Het verklaarde België tot een onafhankelijke staat en sloot het huis Oranje voor eeuwig van de troon uit. Op 7 februari 1831 werd de grondwet afgekondigd, waarbij België een parlementaire monarchie werd; Leopold van Saksen Coburg werd tot Koning gekozen, onder de naam Leopold I. Intussen stelde de Conferentie van → Londen op 20 januari in de → Januari protocollen de scheidingsvoorwaarden vast, die door het Nationale Congres aanvaard, maar door Willem I werden verworpen. Dit gebeurde eveneens met de → Achttien Artikelen (26 juni 1831). Op 21 juli 1831 legde Leopold I als eerste Belgische koning de eed op de grondwet af. Willem reageerde met de → Tiendaagse Veldtocht (2 12 augustus 1831). Leopold vroeg om Franse hulp, maar leed niettemin een nederlaag. Als gevolg hiervan waren de → Vierentwintig Artikelen (oktober 1831) voor België minder gunstig. Zij werden na felle discussies door het Belgische parlement aanvaard, maar door Willem verworpen. Nadat de Belgische regering een beroep had gedaan op de Britse en Franse garanties begon in november 1832 een vlootblokkade van de Nederlandse kust; op de Nederlandse schepen in Franse en Engelse havens werd een embargo gelegd en een Frans leger van veertigduizend man trok opnieuw België binnen. Chassé moest in oktober 1832 de Antwerpse citadel overgeven. Op 21 mei 1833 werd bij de Londense conventie tussen Engeland, Frankrijk en Nederland een wapenstilstand gesloten. België hield Limburg en Luxemburg bezet; Engeland en Frankrijk hieven het embargo en de blokkade op. Willem demobiliseerde echter niet, hetgeen hem in Nederland zijn populariteit kostte. In 1838 gaf hij zijn verzet op. Op 19 april 1839 werd het → Eindverdrag met België gesloten. Pas met de wederzijdse aanvaarding van dit verdrag kon de Belgische Revolutie als afgesloten worden beschouwd.
