Wanneer men door een ongeval of door ziekte zijn of haar vroegere werkzaamheden niet meer zoals voorheen kan uitvoeren, spreekt men van arbeidsongeschiktheid. Wanneer iemand arbeidsongeschikt wordt verklaard, heeft dit natuurlijk grote gevolgen voor diens leven. In Nederland wordt een onderscheid gemaakt tussen volledige en gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid.
Arbeidsongeschiktheid wordt veroorzaakt door een handicap of ziekte, waardoor iemand niet meer zijn of haar werkzaamheden kan uitvoeren. Voor veel mensen geldt dat arbeidsongeschiktheid zeer ingrijpende gevolgen heeft voor het leven. Men kan vaak dagelijkse activiteiten, zoals werk, niet meer op het gewenste niveau uitvoeren. Daarnaast is het voor de meeste mensen een aanslag op hun financiële middelen, aangezien ze niet of nauwelijks kunnen werken.
Men spreekt van volledige arbeidsongeschiktheid wanneer iemand door een handicap of ziekte niet meer dan 20% van zijn of haar laatste loon kan verdienen en als de kans op herstel te verwaarlozen is. Personen die volledig arbeidsongeschikt zijn, hebben recht op een IVA-uitkering, ofwel Inkomensvoorziening volledig arbeidsongeschikten. Men kan over het algemeen pas aanspraak maken op een IVA-uitkering als men 2 jaar arbeidsongeschikt is.
Men spreekt van gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid als men door ziekte meer dan 20% van het laatst verdiende loon kan verdienen, maar niet meer dan 65%. Iemand die gedeeltelijk arbeidsongeschikt is, heeft recht op een WGA-uitkering, ofwel Werkhervattingsregeling gedeeltelijk arbeidsongeschikten. Het uitgangspunt van de WGA-uitkering is dus dat men, ongeacht handicap of ziekte, nog steeds een gedeelte van de vroegere werkzaamheden kan uitvoeren of dat men na verloop van tijd weer volledig kan werken.
Een verzekering voor arbeidsongeschiktheid is niet verplicht. Werknemers hebben recht op een volledig uitbetaald salaris het eerste jaar van ziekte. Het tweede jaar is de werkgever verplicht nog een deel van het salaris uit te betalen. Wanneer je als zelfstandige of freelancer werkt, ben je sinds 2004 zelf verantwoordelijk voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering.
