I. eig.,
a. in 't alg., leeg-, vrij onbezet zonder iets zijn, absol., tota domus superior vacat, Cic., quam latissime a suis agris vacare agros, onbewoond, onbebouwd zijn, Caes., c. abl., mens vacans corpore, Cic.
b. in 't bijz., (van bezittingen enz.) vrij -, onbezet -, onbeheerd zijn, ut populus vacantia teneret, Tac., van de troon, regnum vacans, Iust., vgl. nullus philosophiae locus vacaret, geen systeem der philosophie zou zonder vertegenwoordiger zijn, Cic.
II. overdr.,
a. in ‘t alg., vrij zijn (blijven) van, niet bezitten, zonder (iets) zijn, ontberen, zich verre houden van, c. abl., curā et negotio, Cic., populo, Cic., utrisque armis, neutraal zijn, - blijven, Cic., ab opere, Caes., haec a custodiis classium loca maxime vacabant, Caes., van de tijd, nullum tempus illi a forensi dictione vacabat, Cic.
b. in 't bijz., (van diensten) vrij zijn, muneribus, Cic., militiae munere, Liv. | tijd hebben, absol., scribes aliquid, si vacabis, Cic.; c. dat. (zelden en poet. m. in c. aoc.) = voor iets of iemd tijd hebben, vand. ook (doch niet bij Cic.) = zich (aan iets of iemd) wijden, philosophiae semper, Cic., uni (discipulo), Quint., non vaco ad istas ineptias, ik heb geen tijd voor enz., Sen., in grande opus, Ov.; impers., vacat en vacat alci, er is tijd, men heeft tijd, tunc et elegiam vacabit in manus sumere, Quint., hactenus indulsisse vacat, is geoorloofd, Verg., cui esse diserto vacet, Quint., ook absol., quo magis te, cui vacat, hortor, Plin. ep., dum vacat, Ov.
