ūs, m.
I. het waarnemen, waarneming, beschouwing, ut oppidanos a sensu eius (operis) averteret, Curt.
II. praegn., waarnemingsvermogen,
a. het physieke: gewaarwording, gevoel, voluptatis sensum capere, Cic.; zintuig, s. videndi, audiendi, Cic., s. oculorum atque aurium, Liv., res subiectae sensibus, Cic.; bewustzijn, bezinning, omnem sensum alci excutere, Curt.
b. het morele: gevoel, s. amoris, amandi, Cic., absol., ut (oratio) sensus, ut doloris habeat, quantum opus sit, dat zij het nodige ethos en pathos hebbe, Cic., plur. = gevoelens, gewaarwordingen, vultus sensus animi plerumque indicant, Cic. | gezindheid, neiging, stemming, s. civium, populi, Cic., erat eodem quo Alcibiades sensu, Nep., dissidentes sensus suos aperire, Nep.
c. het verstandelijke: opvatting, mening, gedachten, s. communis (algemeen heersende, gangbare), Cic., s. vulgaris popularisque (van de grote hoop), Cic., totis castris unus omnium sensus, Curt.; vand. oordeel, smaak (in of voor iets), omnibus sensibus orbus, Vell., in his rebus aliquem sensum habere, Cic. | denkvermogen, verstand, celer sensu, Vell., s. rudis et inconditus, Cic., s. communis, het gezond mensenverstand, Hor., Sen. (zie ook boven), ex communibus sensibus ducta oratio (uit de gewone gedachtenkring), Tac. | meton., gedachte, idee, sensibus celeber, verbis rudis, Vell., irrumpunt optimi sensus, Quint.; zin, betekenis, inhoud, verbi, Ov., verba duos sensus significantia, die twee betekenissen hebben, Quint.; (in woorden uitgedrukte) gedachte, zin, periode, verbo sensum cludere multo optimum est, Quint.
