I. pĕris, n.
1. eig., het arbeiden, arbeid, het bouwen, bouw, fasere, arbeiden of bouwen, Ter., Cic., quaerere, zoeken, Cic., Liv. | het vervaardigde werk, vandaar: gebouw, opera urbana, Liv.; kunstwerk; boek, geschrift, opus habeo in manibus, Cic. | landbouw, veldarbeid, opus facere ruri of opus rusticum facere, Ter.; bijslaap, obscenum opus, Ov.; oorlogswerk, krijgsdaad, grave opus Martis, Verg., in ’t bijz. = versterking (van een plaats), vestingwerken, castrorum, Caes., en = belegeringswerken, urbem operibus oppugnare, Liv., of claudere, Nep.
2. overdr., werk, handeling, daad, verrichting, bezigheid, opus oratorium, werk van een redenaar (als: spreken, getuigen verhoren enz.), Cic., opus, handeling ten dienste van de staat, Cic.; arbeid, kunst, handenarbeid, locus naturā et opere munitus, Caes., nihil est opere aut manu factum, Cic.; moeite, inspanning, magno opere, maximo opere, zie magnopere, summo opere, Lucr., zie summopere, quanto opere, zie quantopere, tanto opere, zie tantopere, nimio opere, al te zeer, Cic.; werking, uitwerking, duo tela diversorum operum, Ov., opus efficere (teweegbrengen), Cic.
II. opus, n. indecl., behoefte, klass. slechts in de verbinding opus est, het is nodig, c. dat. pers., de zaak, die nodig is, soms in de nom., dux nobis opus est, Cic., nobis exempla opus sunt, Cic., si quid ipsi a Caesare opus esset, Caes.; zelden in de gen., quanti argenti opus fuit, Liv.; meestal in de abl., auctoritate tud nobis opus est, Cic., expedito homine opus est, Cic., opus fuit Hirtio convents, Cic.; in het 2e supin., quod scitu opus est, Cic.; in de inf. of acc. c. inf., quid opus est affirmare? Cic., opus sit nihil deesse amicis, Cic.; m. ut, Com., Tac.; absol., sic opus est, Ov.
