(Gr.: goddelijke wijsheid), een mystiek speculatieve wereldbeschouwing, die het ontstaan van de wereld (door emanatie in verschillende fasen uit het hoogste Zijn) en de verlossing van de mens (door één-wording met het hoogste Zijn) in een breed uitgewerkt stelsel verklaart. In Indië is de T. vertegenwoordigd in het Brahmanisme en Boeddhisme, in het W. o.a. in de Gnostiek en bij mystici als Böhme, von Swedenborg e.a.
In haar moderne vorm gaat de T. terug op Helene P. Blavatsky, die 1875 te New York de Theosofische Vereniging stichtte. Volgens de T. wordt de ontwikkeling van het leven beheerst door de wetten van karma (oorzaak en gevolg) en reïncarnatie (wederbelichaming). Zij betrekt godsdienst, wijsbegeerte en occultisme in de sfeer van haar kritiekloze belangstelling en stelt de liefde voor mens en dier voor als zedelijk ideaal.
