(1483-1546), Reformator, geb. en gest. te Eisleben. Trad 1505 te Erfurt in het klooster der Augustijner Eremieten, werd 1507 priester gewijd, 1512 als theol. hoogleraar aan de universiteit van Wittenberg verbonden. 31 Oct. 1517 drijft de praktijk van de aflaathandel hem tot het aanslaan van zijn 95 stellingen, bedoeld als oproep tot een academisch dispuut.
In de hierop volgende strijd bereikt L. zijn hoogtepunt in de drie fundamentele reformat. geschriften van 1520: An den christlichen A del, De captivitate Babylonica (Lat.: over de Babylonische ballingschap der kerk) en Von der Freiheil eines Christenmenschen. Nog hetzelfde jaar kondigt de bul „Exsurge, Domine” (Lat.: Sta op, o Heer!) de pauselijke ban aan. Voor de rijksdag te Worms gedaagd zal L. zich in 1521 beroepen op zijn Luther, naar een kopergradoor de H. Schrift gebonden geweten. Op de Wartburg vertaalt hij het Nieuwe Testament in het Duits: later zal hij met hulp van andere geleerden zijn bijbelvertaling voltooien, die van onmetelijke invloed zou worden op de vorming der Hoogduitse taal. In 1525 bezegelde zijn huwelijk met een gewezen kloosterlinge, Catharina von Bora, zijn breuk met de Kerk.
Inmiddels had zijn reformat. optreden een groot deel van het Duitse volk in beweging gebracht. In Saksen hield de keurvorst Frederik de Wijze hem de hand boven het hoofd. Terwijl hij het radicalisme van Karlstadt en alle geestdrijverij bestreed, zich inzake de vrijheid van de wil tegen Erasmus keerde, tegen de opstandige boeren partij koos en zich later, om diens symbolische avondmaalsopvatting, van Zwingli afwendde, bepaalt hij wezen en grenzen der Reformatie. De organisatie der kerk, die hij zag als de gemeenschap der gelovigen, legde L. onder de drang der omstandigheden in handen van de landsvorst.Naast tal van kerkliederen verdienen vooral zijn Kleine en Grote Catechismus (1529) vermelding, die als belijdenisschriften der Luth. Kerk gelden. Op L. gaat de Kerkhervorming terug, ook waar zij andere wegen is ingeslagen.
