Kunstgeschiedenis

Amsterdam Boek (1959)

Gepubliceerd op 27-01-2022

Rome

betekenis & definitie

Voornaamste bouwwerken

Antieke tijd:

Forum Romanum,

zie Romeinen – republiek; zie Romeinen – eerste eeuw;

zie Romeinen – tweede eeuw; zie Romeinen – derde eeuw;

Het centrum van het oude Rome aan de voet van de Capitolinus, waarop gebouwd zijn:

Basilica Julia, zie basiliek – Constantijn; zie Romeinen – republiek;

Tiberiusboog;

Rostra (spreekgestoelte),

Septimius-Severus-boog, zie Romeinen – derde eeuw; zie Romeinen – vierde eeuw; Tempel van Concordia, zie Romeinen – republiek; zie Romeinen – Augustus;

Arx met tempel van Juno Moneta en de Staatsmunt;

Curia Julia (raadhuis);

Basilica Aemilia, zie Romeinen – republiek;

Forum Julium, zie Romeinen – Augustus; met de tempel van Venus Genitrix, zie

Romeinen – tweede eeuw;

Forum Pacis met de Ara Pacis.

Forum Trajani met de Basilica Ulpia, zie basiliek – Constantijn; zie Romeinen – tweede eeuw;

de Trajanuszuil, en –tempel, zie Romeinen – eerste eeuw; zie Romeinen – tweede eeuw;

Tempel van Jupiter Capitolinus, Juno en Minerva (509 v. Chr.). Brandde in 83 v. Chr., 69 en 80 n. Chr. af.

Palatinus: woonplaats van de keizers en andere voornamen, o.a. met paleizen van Augustus, Septimius Severus en de Flavii, zie Romeinen – eerste eeuw;

Campus Martius, zie Romeinen – tweede eeuw;

Circus Flaminius (221 v. Chr.),

Mausoleum Augusti, zie Romeinen – Augustus;

Zuil van Marcus Aurelius, zie Romeinen – tweede eeuw;

Verder zijn vermeldenswaard:

Colosseum (80 n. Chr.), groot amfitheater, zie Romeinen – eerste eeuw;

De bogen van Constantijn, zie Romeinen – tweede eeuw; en Titus, zie Romeinen – eerste eeuw;

De theaters van Pompeïus, zie Romeinen – republiek; en Marcellus, zie Romeinen – republiek; en Balbus.

Pantheon, zie Romeinen – tweede eeuw;

Vele thermen (badhuizen), o.a. van Titus, zie Romeinen – eerste eeuw; Trajanus,

Caracalla, zie Romeinen – derde eeuw; Diocletianus, zie Romeinen – vierde eeuw;

en Constantijn de Grote.

Voorts vele bruggen, zie Romeinen – Augustus; poorten, oude wegen, waaronder:

Via Appia, zie Romeinen – republiek; zie catacomben – versiering; zie catacomben – stijl; Via Aurelia, Via Flaminia, zie Romeinen – republiek; zie Romeinen – Augustus;

Via Salaria, zie oudste sarcofagen; Via Triumphalis en de Cloaca Maxima.

Catacomben:

Callistuscatacombe, zie catacomben – stijl;

Coemeterium (catacombe) Maius, zie catacomben – stijl;

Domitiilacatacombe aan de Via Ardeatina, zie catacomben – versiering;

Flaviërscatacombe, zie Romeinse schilderkunst – zesde eeuw;

Crucinacatacombe aan de Via Appia;

Petrus en Marcellinuscatacombe, zie catacomben – stijl;

Priscilla-catacombe, zie catacomben – stijl;

4de eeuw:
S. Giovanni in Laterano (4de eeuw); sinds 905 meermalen verbouwd, zie ook Lateraan;

Sta. Maria Maggiore (352), zie basiliek – westelijke rijk; in de 5de eeuw verbouwd, 12de tot de 18de eeuw gerestaureerd, zie oudchristelijke kunst – wandschilderkunst; zie Romeinse schilderkunst – zesde eeuw;

S. Sebastiano (4de eeuw), in 1612 vernieuwd, zie basiliek – Constantijn; zie catacomben – stijl;

Sti. Cosma e Damiano (4de eeuw), zie basiliek – westelijke rijk; zie Ravenna – basiliek;

Sta. Croce, in 1743 tot barokkerk verbouwd, zie schilderkunst – late renaissance – maniërisme - Italië;

S. Lorenzo in Lucina (4de eeuw), herbouwd in de 12de eeuw, zie basiliek – Constantijn;

Sta. Agnese, zie basiliek – Constantijn; zie basiliek – westelijke rijk;

Sta. Maria Antiqua, zie basiliek – westelijke rijk; zie sarcofagen – vierde eeuw; zie sarcofagen – voorstellingen; zie Romeinse schilderkunst – zesde eeuw;

Sta. Pudentiana, zie oudchristelijke kunst – wandschilderkunst;

5de eeuw:

Sta. Sabina (425-432), in de 20ste eeuw gerestaureerd, zie basiliek – Constantijn; zie basiliek – westelijke rijk;

S. Pietro in Vincoli (440); Villa Torlonia.

Sta. Pisca (6de eeuw), met crypte;

S. Alesio (7de eeuw);

Sta. Cecilia (9de eeuw), gerestaureerd in de 19de en 20ste eeuw.

S. Lorenzo fuori le Mure (8ste13de eeuw), zie basiliek – oostelijke rijk;

Sta. Maria in Cosmedin (777), zie oudchristelijke kunst – westen;

S. Clemente (11de eeuw) met drie verdiepingen, zie vroeg middeleeuwse kunst – boven-Italië – plastiek; zie Romeinse schilderkunst – zesde eeuw;

Sta. Constanza (1256), zie Oost-Romeinse plastiek; zie oudchristelijke kunst – wandschilderkunst;

Sta. Maria in Aracoeli (12de eeuw), gotische stijl;

S. Paolo fuori le Mure (13de eeuw), met graf van Paulus, zie basiliek – Constantijn;
15de eeuw:
S. Lorenzo in Damaso (1495) door Bramante;

Sta. Maria della Pace (1484), door P. de Cortona, zie schilderkunst – klassieke renaissance – Rome;

Sta. Maria del Popolo (1472-1477), zie schilderkunst – klassieke renaissance – Rome;

Palazzo Vaticano met de Cappella Sistina (Sixtijnse kapel);

S. Agostino (1479-1483), zie schilderkunst – klassieke Renaissance – Rome;
16de eeuw:

St. Pieter (1506-1626), voorzover ontworpen door Bramante, Rafaël, Michelangelo e.a. met 132 meter hoge koepel. Beroemd is de tabernakel van Bernini,

zie basiliek – Constantijn;

zie sarcofagen – voorstellingen;

zie schilderkunst – klassieke renaissance – Rome;

zie barok – Italië – zestiende eeuw – bouwkunst;

barok – Italië – zeventiende eeuw – bouwkunst;

Sant Andrea della Valle (1591), zie barok – Italië – zestiende eeuw – bouwkunst;

il Gesii (1568-1584), door Vignola, zie barok – Italië – zestiende eeuw – bouwkunst;

Giovanni di Fiorentini (1521);

S. Luigi de Franzesi (1589), Franse nationale kerk;

Sta. Maria dell’ Anima (1500-1514), nationale kerk van Holland en Duitsland;

S. Pietro in Montorio (1502), ook Tempietto genoemd, door Bramante, zie schilderkunst – klassieke Renaissance – Rome;

Palazzo Laterano, zie: Musea;

Palazzo Quirinale (16de eeuw);

Palazzo Borghese (16de eeuw), door Martino Longhi, oudchristelijke kunst – plastiek; zie barok – Italië – zestiende eeuw – bouwkunst;

Palazzo Chigi (1562), zie barok – Italië – zestiende eeuw – bouwkunst;

Palazzo Farnese (16de eeuw), zie barok – Italië – zestiende eeuw – bouwkunst; zie barok – Italië – zeventiende eeuw – schilderkunst;

Palazzo Massimi alle colonne (1535), door Peruzzi;

Palazzo Vidoni (1514), zie schilderkunst – klassieke renaissance – Rome;

Villa Medici (1540), door A. Lippi, zie sarcofagen – voorstellingen;

Villa Farnesina (1509-1511), zie schilderkunst – klassieke renaissance – Rome; zie bouwkunst - late renaissance – maniërisme - Italië;

Porta Pia (1564), door Michelangelo. 17de eeuw:

S. Carlo alle Quattro Fontane (1633), door Borromini, zie barok – Italië – zeventiende eeuw – bouwkunst;

Sant’ Agnese in Agone (17de eeuw), door Borromini, zie barok – Italië – zeventiende eeuw – bouwkunst;

Palazzo Madama (1642);

Palazzo Barberini (1624);

Villa Borghese, zie: Musea, zie barok – Italië – zeventiende eeuw – bouwkunst;

Sta. Maria della Vittoria, zie barok – Italië – zeventiende eeuw – bouwkunst;

Colonnaden rondom het St. Pietersplein (1657-1663), door Bernini;

Villa Madama (Palazzo Madama, 1642), zie bouwkunst - late renaissance – maniërisme - Italië;

18de en 19de eeuw:

Palazzo Corsini (1729-1732), door Fuga;

Palazzo Simonetti (18de eeuw);

Villa Albani (17461760), ook Villa Conti-Torlonia, zie barok – Italië – zeventiende eeuw – bouwkunst;

Paleis van Justitie (1889-1910), door Calderini;

Banca d’Italia (19de eeuw), door Piancenti.

Stazione Termini (voltooid in 1950), zie twintigste eeuw – eerste helft – bouwkunst - Italië.