DE KUNST DER OCEANIËRS: POLYNESIE: HAWAÏ
De meest opmerkelijke kunstprestatie van Hawaï is het verenmozaïek. Wat andere eilanden in dit genre vervaardigden kan niet worden vergeleken met de kunst van Hawaï; ook Nieuw Zeeland komt daarvoor nauwelijks in aanmerking. Er is een zeer nauwe verwantschap tussen deze verenmozaïek-techniek en de oudamerikaanse culturen in Mexico en de Andesgebieden. Alleen worden de veren in Amerika ingeknoopt in een fond van katoen, terwijl ze in Hawaï dakpansgewijs in een bastvlechtsel worden bevestigd. De fraaie voorstellingen van de Mexicaanse verenmozaïeken komen op Hawaï niet voor, trouwens evenmin in de Andes-culturen.
De beroemde koningsmantel van Kamehameha was 3.50 m lang en 2.50 m breed. Van deze kunstwerken, die evenals de Mexicaanse uit zeer zeldzame veren werden vervaardigd, zijn helaas slechts bij wijze van uitzondering specimina bewaard gebleven, want ze werden vrijwel niet beschermd tegen insecten. Alleen de grote stamhoofden bezaten complete mantels. Voor minder hoge functionarissen werd een schouderkraag voldoende geacht of een cape, die slechts tot de heupen reikte. In veren-mozaïek werden verder helmen vervaardigd, die heel sterk lijken op helmen van de oude Grieken of bijvoorbeeld op de beroemde gouden helm van Ur. Ook statues van de godenheroën, uit een vlechtwerkskelet, werden met veren-mozaïek overtrokken. De gezichten zijn grotesk, als die van Nieuw Zeeland; de mond staat scheef en echte tanden zijn ingezet. Afgezien van het fraaie verenwerk zijn deze figuren niet bijzonder artistiek. Hawaï had ook snijkunst. Er werden schotels vervaardigd met op de handen staande menselijke figuren als zuilen; ze komen nergens anders voor in het Zuidzeegebied.
door Prof. Dr. D. J. Wolfel.
