Klokkenlexicon

Jaap Zeeman (2011)

Gepubliceerd op 27-06-2017

boren

betekenis & definitie

Het maken van ronde gaten in metaal, hout en dergelijke door middel van een draaiende boor.

Als mechanisme voor het ronddraaien van de boor worden of werden gebruikt:

(a) een eenvoudig handvat dat direct aan de boor is bevestigd zoals dat tegenwoordig nog bij een handbediende grondboor in gebruik is.

(b) de pompdril: een spil met een vliegwiel met aan de bovenkant een dubbele snaar die zich om de spil wikkelt. Door op en neer bewegen draait de spil beurtelings links en rechtsom. Aan de onderkant van de spil is de boor bevestigd.

(c) de spiraalboor. De spil van de boor bestaat uit een schroefdraad met heel grote spoed waarlangs een rond klosje met een passende moer erin naar beneden wordt bewogen. De spil gaat nu draaien. Het klosje bevat een palling, die toestaat dat het naar boven kan zonder draaiing van de spil. Aan de onderkant van de spil is de boor bevestigd.

(d) de booromslag: een dubbel gebogen ronde stalen staaf met aan één zijde een draaibare schijf als drukplaat en aan de andere zijde een boorkop. In het midden een draaibaar handvat om de staaf gemonteerd.

(e) de kolomboormachine: Een elektrisch aangedreven boormachine met een verticale kolom gemonteerd op een voet. Boven aan de kolom bevindt zich de elektromotor die meestal via een v-snaaroverbrenging de boorspil laat draaien. Hieraan is de boorkop bevestigd. Daaronder bevindt zich het plateau waarop wordt geboord dat langs de kolom omhoog en omlaag kan schuiven.

(f) de boorinrichting op de draaibank: Op het bed is een klein support gemonteerd dat een boorkop draagt. Het te boren werkstuk wordt ingespannen in de klauwkop of spantang.

(g) de handboormachine: Een klein apparaat waarbij de spil met de boorkop in beweging wordt gebracht door een tandwiel met een handvat rond te draaien.

(h) de elektrische handboor: Deze handboor is voorzien van een elektromotor die de spil met daaraan de boorkop in beweging brengt. Vaak voorzien van verschillende snelheden en soms van een hamerinrichting om in hard materiaal te boren, zoals beton.

Voor de verschillende boormachines bestaan allerlei gespecialiseerde boren.

- grote diep uitgewerkte spiraalboor (a);
- een boor met twee snijvlakken, die links- en rechtsdraaiend werkt (b);
- de moderne spiraalboor (c, e, f, g, h);
- de specifieke houtboor met een conisch beginstukje dat de boor als het ware door het hout trekt (d);
- de moderne sneldraaihoutboor met een centreerspits en twee vleugels (e en h);
- de centreerboor die wordt gebruikt om een beginputje te maken voor het boren van een gat in glad en hard materiaal.

f: percer d: bohren e: drilling