XYZ van de klassieke muziek

Katja Reichenfeld (2003)

Gepubliceerd op 21-03-2017

Zigeunermuziek

betekenis & definitie

Zigeunermuziek is muziek van de zigeuners. Aangezien de zigeuners zich vanuit India, hun land van oorsprong, hebben verspreid over de hele wereld, heeft hun muziek overal lokale eigenschappen opgenomen.

Over de hele wereld worden de zigeuners echter verbonden door hun taal, die lijkt op het Indiase Sanskriet. Vanuit India zijn zij ooit naar het Westen getrokken: in de 9e eeuw werden zij gesignaleerd in Perzië, in de 11e eeuw in Bulgarije en in de 15e eeuw in de meeste Europese landen. Volgens getuigenissen beschikte in Hongarije iedere 17e-eeuwse edelman over een zigeunerviolist en -smid. De vroegst bekende Hongaarse zigeunerband was de 18e eeuwse groep van Panna Czinka, waarvan de bezetting overeenkwam met het ensemble zoals wij dat nu kennen: twee violen, een 'kontras' (alt), een bas en een cimbaal. De zigeunermusici waren (en zijn) 'huurling en' die grotendeels van hun muziek leefden (en leven); het repertoire werd en wordt aangepast bij de gelegenheid. Een belangrijke factor hierbij vormt het ontbreken in hun cultuur van traditionele feesten en daarbij behorende rituele liederen.

In West-Europa hebben wij vooral te maken met drie verschillende 'zigeunerstammen': de Khelderari, afkomstig uit Rusland en nu woonachtig in de voorsteden van Parijs, de Balaiari, vanuit Roemenië naar Hongarije getrokken, en de Lovari, de Hongaarse zigeuners waarvan al lang geleden een groep in Nederland is neergestreken.Verschillende onderzoekers hebben zigeunermuziek verzameld en vastgelegd; een diepgaande analyse werd gemaakt door componist en musicoloog Andras Hajdu, een leerling van Zoltan Kodály.