Vincenzo Bellini (Catania 1801-Puteaux 1835) was een Italiaanse operacomponist die tijdens zijn korte leven een klein oeuvre creëerde van grote importantie. Zijn belangrijkste inspiratiebron was Rossini, en samen met Donizetti bereidde hijde weg voor Verdi.
Een 'doorgever' dus, en geen vernieuwer. Maar wel iemand die met de bestaande middelen van de opera seria een nieuw levensgevoel wist uit te drukken: melancholie en verlangen om over de grenzen te reiken, kortom, het domein bij uitstek van de romantiek Vooral Bellini's lange, zwevende melodieën vormden een vehikel waarmee grenzen overschreden werden. 'Dat zijn lange, lange melodieën zoals niemand ooit tevoren had geschreven,' vond Verdi. De melodische curven van Chopin tonen grote verwantschap met Bellini, en Wagner schijnt bij het schrijven van de oneindig lange melodielijnen van zijn opera Tristan und Isolde geput te hebben uit een bron van zijn jeugd: zijn liefde voor Bellini.
Bellini kwam uit een eenvoudige Siciliaanse muzikantenfamilie, en van zijn vader, componist en muziekleraar in Catania, kreeg hij zijn eerste muzieklessen. Met een stipendium van zijn geboortestad ging hij studeren aan het conservatorium van Napels, waar Mozart en Haydn en de Napolitaanse opera's van Cimarosa en Paisiello het lesmateriaal waren. Bellini schijnt echter onderwijsresistent te zijn geweest, en het belangrijkste dat hij overhield aan zijn studiejaren was zijn kennismaking met de opera's van Rossini, en een levenslange vriendschap met een medestudent: Francesco Florimo. Deze Florimo schreef later de eerste Bellini-biografie, een bron van onuitroeibare verdichtsels en verzinsels. Bellini was nog niet afgestudeerd of hij kreeg een opdracht van het Napolitaanse Teatro San Carlo, en het succes van dit jeugdwerk resulteerde in een uitnodiging van de Scala in Milaan. Met de première van Il pirata (1827) vond een daverende doorbraak plaats. In Milaan (1827-33) ontstonden acht opera's waaronder de twee belangrijkste: La sonnambula (1831) en Norma (1831). Hierin lichtte hij de solostemmen extra uit tegen de achtergrond van een sonore koorklank, zoals in de aria 'Casta diva' uit de laatste acte van Norma. De hoofdrollen waren toegesneden op de beste zangers van zijn tijd, en de teksten waren steeds van de hand van één librettist: de dichter Felice Romani.
In 1833 ging Bellini, door ambitie gedreven, op reis, eerst naar Londen en vervolgens naar Parijs. Daar ontstond nog een laatste opera: I puritani (1835). Met het succes daarvan was hij tevreden: hij was als tweede naast Rossini geëindigd! De opera's die hij na zijn dood naliet, zijn uiterst kwetsbaar. Zij 'gedijen' slechts in handen van musici die gevoel hebben voor de 'nobele eenvoud' van zijn romantisch classicisme en die bovendien in staat zijn het belcanto te verbinden met zinderende dramatische expressie, zoals destijds Maria Callas dat kon.
Oeuvre:
11 opera's; kerkmuziek (voornamelijk jeugdwerken); losse liederen.
