XYZ van de klassieke muziek

Katja Reichenfeld (2003)

Gepubliceerd op 21-03-2017

Silvestre Revueltas

betekenis & definitie

Silvestre Revueltas (Santiago de Papasquiaro 1899-Mexico-Stad 1940) was een Mexicaanse componist. Hij behoorde tot een generatie die - na jaren van politieke chaos - wilde afrekenen met de koloniale erfenis, de westerse importcultuur en, vooral, de kapitalistische uitbuiting van zijn land. Veel tijd was hem daartoe niet gegund: bijna al zijn composities ontstonden tussen 1930 en 1940, een periode waarin hij koortsachtige activiteit paarde aan politiek idealisme en drankzucht.

Zijn aanvankelijke carrière als violist verruilde hij in 1929 voor het assistent-dirigentschap in Mexico-Stad bij een orkest dat hij tevens als schetsboek gebruikte voor zijn eigen muzikale ideeën. Zijn composities - niet alleen voor orkest, maar ook voor kleinere, vaak eigenaardig bezette ensembles - bleken voltreffers: kort, krachtig, folkloristisch (de veelvuldige trompetsolo's, bijvoorbeeld, echoën de Mexicaanse mariachi-muziek) en tegelijkertijd modern in hun bijtende dissonantie.

Met scherpe contrasten in kleur en dynamiek wilde hij een muzikaal realisme scheppen, ontdaan van alle gezapigheid en burgermansromantiek. Soms (zoals in het schitterende orkestminiatuur Colonnes, 1932) deed hij dat door een speelse en liefdevolle omhelzing van de volkse straatcultuur, soms met venijn (zoals in het dreigende Planos, 1934).

In 1937 bezocht hij het voormalige moederland Spanje, waar hij zich in de Burgeroorlog mengde en zijn socialistische idealen door fascistische laarzen vertrapt zag worden. Hartverscheurende desillusie klinkt dan ook in het late werk Tres Sonetos; maar uit het beroemde Sensemayá (1938) een orkestrale bezwering van een gifslang spreekt een bezeten roep om alertheid. Revueltas, uitgedoofd na een kort en gloedvol leven, is terecht vergeleken met een komeet.

Oeuvre
Ongeveer 15 orkestwerken (incl. balletten); ca. 8 vocale werken; ca. 10 kamermuziekwerken, waaronder 4 strijkkwartetten; muziek voor 7 films.