Samuel Barber (West Chester 1910-New York 1981) was een Amerikaans componist die tegen de artistieke stromingen van zijn tijd in op overtuigende wijze romantische en melodieuze muziek schreef.
Hij werd geboren in een provinciestad en gaf al als kind blijk, over uitzonderlijke artistieke gaven te beschikken. Op zijn veertiende jaar ging hij naar Philadelphia om er aan het Curtis lnstitute for Music zang, piano en, bij Rosario Scalero, compositie te studeren. Hij ontmoette er in 1928 Gian Carlo Menotti, die zijn levenslange metgezel zou worden, ook in artistieke zaken. Barber voelde zich aangetrokken door de liedkunst en driekwart van zijn werk bestaat dan ook uit vocale muziek. Een traditionele smaak en aandacht voor melodie en gevoelsuitdrukking bepalen zijn liederen, maar evenzeer zijn instrumentale werk. Dat is te merken aan een van zijn bekendste stukken, het Adagio for strings op. 11 (1936). In Amerika is deze serene en diep melancholische muziek de rouwmuziek bij uitstek. Het werd o.a. uitgevoerd tijdens de begrafenis van president Kennedy. Later, bijv. in zijn Vioolconcert (1939), liet Barber soms en met mate moderne elementen toe zoals syncopische ritmes, chromatiek en dissonerende akkoorden. In gedeelten van de Pianosonate (1949) gebruikte hij zelfs seriële technieken. Maar deze experimenten beïnvloedden zijn stijl niet wezenlijk en zijn muziek bleef altijd lyrisch en aansprekend. Zijn soloconcerten zijn technisch zeer veeleisend, en het virtuoze vioolconcert (1940) werd aanvankelijk zelfs onspeelbaar geacht.
Barbers carrière heeft lang een voorspoedig verloop gehad en hij was een van de meest uitgevoerde Amerikaanse componisten van zijn tijd. Vanaf 1939 kon hij van compositieopdrachten bestaan. Hij werkte samen met prominente kunstenaars als Arturo Toscanini en Vladimir Horowitz, die zijn werken in première brachten. Voor de beroemde choreografe Martha Graham schreef hij het ballet Medea (1946). Ook in Europa klonk zijn werk vaak. De opera Vanessa (1958) op een libretto van Menotti, beleefde zelfs een opvoering in de Salzburger Festspiele. Toen het Lincoln Center in New York werd geopend, kreeg hij daarvoor verschillende opdrachten waaronder een voor een opera. Deze, Anthony and Cleopatra (1966), werd niet goed ontvangen en de teleurstelling daarover luidde een periode van depressie en afnemende productie in, misschien het best gekarakteriseerd met de titel van zijn laatste liederencyclus: Despite and Still (1968).
Oeuvre
3 opera's; 2 balletten; 17 orkestwerken, waaronder 2 symfonieën, 1 vioolconcert, 1 celloconcert (1945), 1 pianoconcert (1962); 7 kamermuziekwerken; 10 werken voor een solo-instrument; 12 koorcomposities; 38 liederen.
