Niccolè Jomelli (Aversa 1714-Napels 1774) was een Italiaans operacomponist die zich een grote vrijheid permitteerde wat betreft de starre formules van de opera seria.
Al als jonge componist deinsde hij er niet voor terug om flink te snoeien in de teksten van Metastasio, de belangrijkste librettist van de 18e-eeuwse Italiaanse opera seria. Jomelli werkte in diverse Italiaanse steden en componeerde in een haast on-Italiaanse stijl met gedurfde harmonische effecten en grote dynamische contrasten. Hiermee maakte hij o.a. grote indruk op Johann Stamitz, die zijn werken kende van Duitse en Parijse uitvoeringen. Stamitz nam uit Jomelli's opera-ouvertures het lang uitgesponnen crescendo over, waarmee hij furore maakte in Mannheim. Van 1754 tot 1769 was Jomelli als kapelmeester in dienst van de hertog van Württemberg, die een uitgesproken voorkeur had voor de Franse operastijl met balletten, ensembles, koren en spectaculaire theatertechnieken. Jomelli's opera's uit deze tijd waren dus Frans georiënteerd, een stijl waarmee hij, na zijn terugkeer naar Napels, het Italiaanse publiek niet kon behagen. Ook de vijftienjarige Mozart was niet erg gecharmeerd. In 1770 schreef hij vanuit Napels: 'De opera (Armida abbandonata) is mooi, maar veel te verstandig en ouderwets voor het theater.'
Oeuvre
70 opera's waarvan 7 komisch; 26 lichtere muziektheaterwerken zoals intermezzi en pastorales; ca. 125 geestelijke werken zoals missen, motetten en psalmen; 3 klavierconcerten; ca. 25 kamermuziekwerken voor diverse bezettingen.
