Karel Goeyvaerts (Antwerpen 1923-1993) was een Vlaamse pionier van de seriële en elektronische muziek. Zocht later inspiratie in de Barok en het minimalisme, om ten slotte (gedeeltelijk) terug te keren naar de tonaliteit.
Goeyvaerts studeerde compositie aan het conservatorium van Antwerpen en muziekanalyse bij Olivier Messiaen in Parijs. Geïnspireerd door diens heldere analyses besloot Goeyvaerts de verschillende muzikale parameters als uitgangspunt te nemen voor zijn composities. In 1950-51 schreef hij de seriële Sonate voor twee piano's, die hij samen met Stockhausen uitvoerde in Darmstadt. Zoekend naar nog meer klankmogelijkheden ontdekte hij de elektronica en in 1953 schreef hij Compositie nr.5, het eerste werk met pure sinustonen. Maar al snel werd zijn zucht naar 'extreme controle' overvleugeld door zijn behoefte aan 'het menselijke'. Goeyvaerts ging religieuze werken componeren die zijn gebaseerd op een toonfiguur uit de Barok, zoals De passie voor orkest (1963). Bovendien experimenteerde hij met vocale nonsensklanken in composities als Goathemala voor mezzosopraan en fluit (1966). Hierna maakte hij repetitieve muziek, met als hoogtepunt vijf genummerde Litanieën voor uiteenlopende bezettingen (1979-82). Vanaf 1983 tot aan zijn dood werkte Goeyvaerts aan Aquarius, een opera die zijn verlangen uitdrukte naar een 'betere samenleving, waarin iedereen aan zijn trekken komt'. Een traditionele spanningsopbouwen concrete tekst ontbreken; de acht sopranen en acht baritons treden op als groep. Toch heeft Aquarius een grote emotionele zeggingskracht, waarin Stravinskiaanse slagakkoorden en Messiaenesk vogelgekwetter gepaard gaan met hemelse vocalen en een vloeiende ritmiek. Onder het tonale oppervlak zijn seriële ordeningsprincipes herkenbaar, want in geen van zijn compositieperiodes liet Goeyvaerts de controle helemaal varen.
Oeuvre
49 kamermuziekwerken; 15 orkestwerken; 10 solostukken; 6 koorstukken en 6 elektronische composities.
