XYZ van de klassieke muziek

Katja Reichenfeld (2003)

Gepubliceerd op 15-03-2017

Kapelmeester

betekenis & definitie

De kapelmeester is de leider van een 'kapel', oorspronkelijk een vocaal, later een instrumentaal ensemble. De taak van de kapelmeester was zeer veelzijdig, en het daadwerkelijk bijeenhouden van de musici was niet van cruciaal belang.

In de Vollkommener Kapellmeister (1739) gaf Johann Mattheson een uiteenzetting over de zeer brede muzikale ontwikkeling waarover een kapelmeester moest beschikken. Voor Mattheson en zijn tijdgenoten waren de begrippen 'kapelmeester' en 'componist' zelfs haast synoniem. Nog tot in het begin van de 20e eeuw was er vrijwel geen componist te vinden die niet ook dirigeerde. Door de steeds complexere orkestpartituren was intussen het gespecialiseerde beroep van 'dirigent' ontstaan. Er groeide een geniecultus rond de figuur van de dirigent, terwijl de term 'kapelmeester' een negatieve betekenis kreeg: die van saai en accuraat, met een bijbetekenis uit de militaire hoek: het 'drillen' zoals de leider van een militaire kapel schijnt te doen.