XYZ van de klassieke muziek

Katja Reichenfeld (2003)

Gepubliceerd op 15-03-2017

Jan Brandts Buys

betekenis & definitie

Jan Brandts Buys (Zutphen 1868-Salzburg 1933). Nederlandse componist die het grootste deel van zijn leven in Wenen woonde. Daar ontpopte hij zich als operacomponist in een op de Duitse Romantiek geënt idioom.

Hij kwam uit een muzikantengeslacht van organisten, koordirigenten, componisten en stadstrompetters. Pianoen orgelles kreeg hij van zijn vader, en als jonge gymnasiast publiceerde hij zijn eerste compositie. Op zijn 21e vertrok hij uit Zutphen om in Frankfurt aan het conservatorium piano en compositie te studeren bij leerlingen van Liszt. Nadat hij in 1892 als pianosolist met het Concertgebouworkest zijn Konzertstück had uitgevoerd, ging hij naar Wenen. Daar maakte hij voor uitgeverij Universal-Edition pianobewerkingen van beroemde opera's en orkestwerken, en componeerde hij in de traditie van het glorieuze verleden. Met zijn Pianoconcert (op. 15, 1898) won hij een prijs, en zijn vroege composities werden geprezen door de oude Brahms en Grieg. De beroemde sopraan Lilli Lehmann voerde liederen van hem uit waarin hij de Duits-Oostenrijkse liedtraditie volgde; slechts de korte melodielijnen waren duidelijk van Nederlandse snit. Zijn eerste opera, Das Veilchenfest (1905) ging in première in de Komische Opera in Berlijn, maar pas in 1916 oogstte hij een overweldigend succes met Die Schneider von Schönau (1915), een komisch-lyrische opera. In het Wenen van Schönberg, Berg en Webern gold Jan Brandts Buys als een sympathieke 'Altmeister' die zich in zijn kamermuziek, vooral in zijn strijkkwartetten, van zijn meest progressieve kant liet zien.

Oeuvre
10 opera's; ca. 20 orkestwerken waarvan 5 soloconcerten; 15 kamermuziekwerken waarvan 7 voor strijkkwartet; 13 werken voor piano; ca. 90 liederen.