XYZ van de klassieke muziek

Katja Reichenfeld (2003)

Gepubliceerd op 15-03-2017

Hendrik Andriessen

betekenis & definitie

Hendrik Andriessen (Haarlem 1892-1981) was een Nederlands componist van een veelzijdig oeuvre, overwegend contemplatief van strekking.

De muziek voor de katholieke eredienst nam in zijn werk een belangrijke plaats in. Zijn idioom was romantisch gekleurd en stond onder invloed van Bernard Zweers, zijn leraar compositie aan het Amsterdamsch Conservatorium, en van de door hem bewonderde César Franck. Hendrik Andriessen kwam uit een 'nest' van kunstenaars: zijn vader was organist en zijn broers waren pianist en beeldhouwer (Mari Andriessen). Van zijn zoons werd componist Louis een belangrijke avant-gardist. Hendrik stond open voor de nieuwe muziek van zijn tijd, maar liet zich er zelden door beïnvloeden. Toen Louis Andriessen als puber aan zijn vader meldde dat hij Stravinski als zijn god beschouwde, antwoordde Hendrik ironisch: 'Als je hem ziet, dan kun je zeggen: God bewaar me.'

Maar het twaalftoonsysteem van Schönberg nam hij serieus en hij paste het binnen zijn eigen idioom toe in een paar werken, waaronder zijn Vierde symfonie (1954) en het Tweede strijkkwartet Il pensiero (1961). Louis zou zijn vader later liefdevol karakteriseren als 'een transparante, lichte man die gemakkelijk van zijn stoel opsprong'. Dat verklaart de enorme hoeveelheid werk die hij heeft verzet als respectievelijk muziekjournalist, organist, compositieleraar, directeur van de conservatoria in Utrecht (1937-49) en Den Haag (1949-58), en ten slotte als hoogleraar muziekwetenschap te Nijmegen (1954-63). Van zijn vele composities zijn de Kuhnau variaties voor strijkorkest (1935) het meest bekend geworden.

Oeuvre
17 missen, 24 andere religieuze werken; zo'n 20 orgelwerken; 3 opera's; orkestwerken waaronder 4 symfonieën; vele liederen en kamermuziek in diverse bezettingen waaronder 3 strijkkwartetten.