XYZ van de klassieke muziek

Katja Reichenfeld (2003)

Gepubliceerd op 15-03-2017

Georges Bizet

betekenis & definitie

Georges Bizet (Alexandre César Léopold) (Parijs 1838 - Bougival 1875) was een Franse componist die tijdens zijn korte leven weinig geluk heeft gehad met zijn composities. Hoewel Bizet al vroeg werd beschouwd als een begenadigd componist, had hij tijdens zijn leven niet het succes dat hem toekwam. Les pêcheurs de perles (1863) kreeg pas in de 20e eeuw een grotere bekendheid en zijn meesterwerk, de opera Carmen (1873-74), begon kort na Bizets vroegtijdige dood aan een zegetocht door Europa.

Bizet, telg uit een muzikale familie, begon zijn studie vlak voor zijn tiende verjaardag aan het Parijse conservatorium. Hij studeerde o.a. bij Gounod, Marmontel en Halévy en wist indruk te maken met zijn pianospel en zijn composities. In 1857 won hij met de cantate Clavis et Clotilde de felbegeerde Prix de Rome. Het driejarig verblijf in Rome, verbonden aan de prijs, werd voor de twijfelaar Bizet een lange zoektocht naar een eigen stijl. In 1860 schreef hij aan zijn moeder: 'Ik kan eindelijk verklaren dat ik een muzikant ben, iets wat ik lang betwijfeld heb. Of ik wat bereik in twee, vijf of tien jaar doet er niet toe. Ik ben jong genoeg om niet de hoop te verliezen dat ik op een dag van mijn successen kan genieten.' De opera's Les pêcheurs de perles en La jolie fille de Perth (1867) brachten hem in de jaren daarna niet de erkenning waar hij op hoopte en de componist moest in zijn levensonderhoud voorzien door pianolessen te geven en werken van anderen te arrangeren.

In 1869 trouwde Bizet met Geneviève, de dochter van zijn voormalige docent Halévy. Door zijn persoonlijke betrokkenheid bij de Frans-Pruisische oorlog kwam er in de twee jaar daarna weinig van componeren. Pas in 1871 kwam hij met de serie pianoduetten Jeux d'enfants en de éénakter Djamileh. Ook de muziek bij Daudets toneelstuk L'Arlésienne toonde het nieuwe elan van Bizet. In 1873 begon Bizet aan de kroon op zijn werk, de opera Carmen. Deze opéra comique met gesproken dialogen bracht zowel qua libretto als muzikaal een kleine revolutie te weeg. Niet eerder werd de hoofdrol in een opera vertolkt door een losbandige zigeunerin die schaamteloos haar vrouwelijk raffinement inzette. En niet eerder schreef een componist zo'n kleurrijke partituur waarin folkloristische (Spaanse) elementen geheel samenvielen met de taal van de componist vol sensuele melodieën, inventieve instrumentatie en sterk gepeperde ritmiek. De immer aan zichzelf twijfelende componist had ten slotte zijn taal gevonden, een taal die van grote invloed zou zijn op het Italiaanse verismo van componisten als Mascagni, leoncavallo en Puccini
.
Zelf heeft hij niet meer kunnen genieten van de successen van Carmen. De koele ontvangst van de opera beïnvloedde zijn wankele gezondheid en in juni 1875 werden twee hartaanvallen hem fataal.

Oeuvre
15 opera's; theatermuziek; een symfonie; een orkestsuite; ca. 15 koorwerken; pianowerken; ca. 30 liederen.