George Gershwin (Brooklyn 1898-Hollywood 1937) was de eerste Amerikaan die de wereld van de populaire (neger)muziek en die van de 'serieuze' componisten dichter bij elkaar bracht. Gershwin schreef zowel populaire liederen en musicals als orkestwerken, pianowerken en opera's die geïnspireerd waren op de thematiek van de jazz en de blues.
Men bewonderde zijn melodische en ritmische inventiviteit, maar vooral klassiek geschoolde musici zetten vraagtekens bij zijn beheersing van geavanceerde compositie- en orkestratietechnieken. Hoewel Gershwin verwoede pogingen deed om als serieus componist geaccepteerd te worden en na de Rhapsody in blue (1924) al zijn werken zelf orkestreerde, bleef hij altijd moeite houden met het handwerk van de componist. Zijn verzoeken om bijscholing van gerenommeerde collegae liepen op niets uit. Nadia Boulanger weigerde Gershwin les te geven omdat hij geen conservatoriumpapieren had en ook Ravel wees hem met een kwinkslag af. 'Ik ben het die les moet nemen bij jou, dan leun je mij vertellen hoe een mens welgesteld wordt door muziek,' zei Ravel doelend op de miljoenen die Gershwin al vroeg met zijn songs had verdiend.
Gershwin, die pas op dertienjarige leeftijd serieus piano begon te spelen, hield op zestienjarige leeftijd de schoolbanken voor gezien. Hij wist zich een baantje te verwerven als pianist bij Tin Pan Alley, dé toenmalige Amerikaanse musical- en hitfabriek. Daar schreef hij in 1916 zijn eerste songs en droeg hij diverse liederen bij aan Broadwayshows van anderen. In 1919 componeerde hij zijn eerste musical (La La Lucille) en had hij een hit met Swanee. Gershwin had echter serieuzere aspiraties. In datzelfde jaar schreef hij een Lullaby voor strijkkwartet, drie jaar later gevolgd door Blue Monday Blues, een twintig minuten durende opera.
Hoewel de componist bescheiden successen had met overbekende partituren als Pianoconcert in F (1925), An American in Paris (1928) en Cuban Overture (1932), bleef de musical zijn domein. Oh Kay!, Strike up the Band, Funny Face, Show Girl en Girl Crazy waren stuk voor stuk theaterhits waarvoor Gershwin, samen met zijn broer en tekstschrijver Ira, vele tegenwoordige evergreens afleverde. In 1935 kwam de kroon op zijn serieuze werk met de 'negeropera' Porgy and Bess gebaseerd op het verhaal van Romeo en Julia. Hoewel de opera financieel een flop was en al na een korte tournee uit de roulatie werd genomen, geldt Porgy and Bess tegenwoordig als een van zijn grootste scheppingen. 'Een combinatie van het drama en de romantiek van Carmen en de schoonheid van Meistersinger;' zo omschreef de componist wat hij voor ogen had. Gershwin vatte in drie bedrijven zijn eigen songcapaciteiten en compositorische ambities op indrukwekkende wijze samen. De grote, alom geaccepteerde orkestwerken waar hij van droomde kon hij niet meer realiseren; een hersentumor maakte in 1937 een eind aan zijn leven.
Oeuvre
2 opera's; ongeveer 30 musicals; muziek bij 6 films; diverse orkestwerken; pianowerken; strijkkwartet; songs.
