XYZ van de klassieke muziek

Katja Reichenfeld (2003)

Gepubliceerd op 21-03-2017

Erich Komgold

betekenis & definitie

Erich Komgold (Brno 1897-Hollywood 1957) was een Oostenrijks componist die als 'wonderkind' Mahlers aandacht trok ('een genie!'), maar zijn talent in het laatromantische idioom uiteindelijk in dienst stelde van de Amerikaanse filmindustrie.

Op voorspraak van Mahler ging Korngold op negenjarige leeftijd studeren bij Alexander von Zemlinsky. Met de opera Die tote Stadt (1920) vestigde Komgold internationaal zijn naam: 80 theaters namen het werk op in hun repertoire. Korngold bleek ook buitengewoon behendig in het opnieuw orkestreren en instrumenteren van operettes van o.a. Johann Strauss en Jacques Offenbach. Daarmee trok hij de aandacht van theaterregisseur Max Reinhardt, die toen al in Hollywood werkzaam was. In 1934 vertrok Korngold voor zijn eerste filmmuziekopdracht naar de Verenigde Staten, waar hij al spoedig door Warner Brothers werd ingehuurd. Zijn muziek voor de avonturenfilm Captain Blood werd het uitgangspunt voor de symfonische Hollywood-stijl: filmmuziek als een rijk geïnstrumenteerde opera zonder zang, waarin de hoofdrolspelers door leidmotieven werden gepersonifieerd. Het idioom was dat van de symfonische gedichten van Franz Liszt en Richard Strauss. Tussen 1935 en 1947 componeerde Korngold voor Warner achttien filmpartituren. Een aantal daarvan werd met een Oscar bekroond.

Terugkeer naar de serieuze muziek bleek na de Tweede Wereldoorlog nauwelijks mogelijk. Hij verwerkte een aantal van zijn fraaiste filmmelodieën in nieuwe composities, zoals het Vioolconcert (1945) en de Symfonie in Fis (1951/52), maar voor postromantiek was geen plaats meer. Bovendien was zijn roem als filmcomponist eerder een stigma dan een aanbeveling. Sinds de jaren '90 van de vorige eeuw wordt zijn werk weer uitgevoerd.

Oeuvre
5 opera's; 12 orkestwerken waaronder 1 symfonie en 3 soloconcerten; 3 theaterstukken; 12 operettebewerkingen; 21 filmpartituren; kamermuziek, waaronder 3 pianosonates, 1 pianotrio, 1 pianokwintet, 3 strijkkwartetten, 1 strijksextet.