XYZ van de klassieke muziek

Katja Reichenfeld (2003)

Gepubliceerd op 15-03-2017

Enrique Granados

betekenis & definitie

Enrique Granados (Lérida 1867-Het Kanaal 1916) was een Laatromantisch Catalaans pianist en componist die net als Albéniz en Falla een waardevolle bijdrage leverde aan de ontwikkeling van een Spaanse muziekstijl.

Granados groeide op in Barcelona. Hij begon zijn pianostudie bij Joan Battista Pujol, wiens kleurrijke spel met een voorliefde voor genuanceerd pedaalgebruik en een rijkversierde, improviserende speelstijl hem sterk beïnvloedde. Een korte studie in Parijs bij Charles-Wilfrid Bériot bekrachtigde dit. Gedurende enige tijd studeerde Granados ook bij de musicoloog Felipe Pedrell, een fanatiek pleitbezorger voor de Spaans-nationalistische muziek. Wat betreft de technische kant van het componeren bleef Granados echter in wezen een autodidact. Terwijl hij snel naam maakte als concertpianist, waren zijn successen als componist bescheidener. Volgens de cellist Pablo Casals, een goede vriend van Granados, was zijn muziek in 1933 in Spanje nauwelijks bekend. Enige internationale erkenning brachten hem in 1892 de Spaanse dansen voor pianosolo; zijn eerste opera Maria del Carmen was in 1898 een nationaal succes. Hoewel het Catalaans modernisme van kunstenaars als Gaudi en Picasso doorwerkte in zijn Catalaanse theaterwerken, voelde Granados niets voor overdreven chauvinisme: 'Ik beschouw mezelf net zo Catalaans als de anderen, maar in mijn muziek wil ik uitdrukken wat ik voel, wat ik bewonder en wat in mijn ogen goed is, of het nou Andalusisch of Chinees is.' De muzikale taal van Granados bleef stevig verankerd in het laatromantisch Centraal-Europees idioom. Door deze op smaak te brengen met elementen uit de traditionele Spaanse en Catalaanse volksmuziek creëerde hij een karakteristieke nationale stijl. Zijn spontane schrijftrant en de innemende melodieën gaven zijn muziek een persoonlijke klank.

Uit Granados' oeuvre na 1910 trekken twee liederenverzamelingen de aandacht, Tonadillas en Canciones amatorias, geïnspireerd op de romantische liefde. De licht bijtende portretkunst van Francisco de Goya stond model voor Granados' beroemdste compositie, de rijk gevarieerde pianosuite Goyescas (1911). Voor de New Yorkse première van de gelijknamige operabewerking hiervan reisde hij in 1916 naar de Verenigde Staten. Tijdens de terugreis werd het schip getroffen door een Duitse torpedo en kwamen Granados en zijn vrouw op tragische wijze om het leven. De verslagenheid was groot, zeker ook in Barcelona waar hij een aanzienlijke bijdrage leverde aan het openbare concertleven. Hier had Granados onder andere de Granados Academie opgericht. Zijn bekendste pupil: pianiste Alicia de Larrocha.

Oeuvre
13 zarzuela's, opera's en andere theatercomposities; ca.10 orkestwerken; 3 koorwerken; enkele tientallen kamermuziek werken in diverse bezettingen waaronder 13 pianowerken; enkele losse liederen en twee liederenverzamelingen.