XYZ van de klassieke muziek

Katja Reichenfeld (2003)

Gepubliceerd op 15-03-2017

Carl Czemy

betekenis & definitie

Carl Czemy (Wenen 1791-1857) was een Oostenrijks pianist, pedagoog en componist wiens muziek balanceerde op het punt van overgang van de Weense klassieke stijl naar het romantische virtuozendom. Zijn etudes vormen nog altijd een onontbeerlijke bagage voor pianisten.

Czerny was enig kind, huwde nooit en woonde zijn hele leven in Wenen. Hoewel hij als tienjarige met een Mozart-concert debuteerde en een van de grootste pianisten van zijn tijd was, zag hij af van een solistencarrière, naar eigen zeggen omdat het hem daarvoor ontbrak aan 'de nodige briljante charlatanerie'. Wel was hij al op zijn vijftiende een gezocht pedagoog: Liszt was een van zijn vele beroemde leerlingen. Czerny moet een vriendelijk en bescheiden mens zijn geweest. Toen Beethoven, met wie hij bevriend was, hem vroeg om zijn Vijfde pianoconcert in première te brengen, weigerde hij uit ontzag voor het werk.

Czerny's bijna bezeten componeerijver liet geen muzikaal genre ongemoeid: 'Ik gebruikte elke vrije minuut om te componeren.' Zijn laatste werk signeerde hij met opus 861, niet meegerekend net zoveel ongenummerde werken. Pianomuziek leverde hij voor 2, 4, 6, 8 tot zelfs 32 handen (8 piano's à 4 mains, een arrangement van Rossini's ouverture Guilliaume Tell), maar het meest waardevol bleken zijn vele etudes die wel gebruikt zullen worden zolang er een piano klinkt. Zijn bijnaam was 'de Inktpot'; toch was hij niet zomaar een veelschrijver en getuigen lang niet al zijn composities van 'het bankroet der verbeelding', zoals Schumann zei. Zijn pianosonates en zijn studiewerken Die Schule der Geläufigkeit en Die Kunst der Fingerjertigkeit bevatten veel charmants.

Oeuvre
Talloze piano-etudes; 12 pianosonates, 28 pianosonatines; karakterstukken etc.; 8 pianotrio's, 7 pianokwartetten; 6 pianoconcerten; 6 symfonieën; geestelijke muziek.