Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 08-01-2020

Zwart

betekenis & definitie

Kleur der paramenten op boete- en rouwdagen. Oudtijds maakte men op boetedagen veelal (niet uitsluitend) gebruik van zwarte paramenten.

Later, omstreeks Innocentius III († 1216), veranderde dit langzamerhand en week het zwart meer en meer voor paars. Sinds de hervorming van het Missale Romanum (1571) is de zwarte kleur voorbehouden aan rouwdagen: Goeden Vrijdag en aan begrafenissen en alle Doodenofficies en -missen.Oorspronkelijk schijnt de kleur bij uitvaarten wel rood geweest te zijn. In het Oosten wordt bij die gelegenheid het rood nog gebruikt; bij plechtige Requiem-diensten, niet bij private missen, draagt de paus ook nog roode paramenten (vgl. Lebrun, Explic. de la Messe, 1716, blz. 49 noot a). Vroeger kwam (vooral in Frankrijk) bij begrafenissen vaak het paars voor. Het zwart bij uitvaarten enz., thans voorgeschreven, is een vergaande concessie aan rouwdragenden. Bij kinderbegrafenissen moet het zwart voor de witte kleur wijken.

Lit.: L. Eisenhofer, Handb. d. Lit. (I, blz. 410-413); J. Braun S. J., Die Liturg. Gewandung (Freiburg 1907, 750). Verwilst.