Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 08-01-2020

Zonderling

betekenis & definitie

of singulier wordt steeds in ongunstigen zin gebruikt. Zonderling noemen we wat niet maar alleen ongewoon is, maar wat grillig is, regelmaat en proportie mist.

Het komt ten slotte daarop neer, dat het zonderlinge het stempel mist van de ordenende rede, die alles naar maat en evenwicht bestelt. Aan het zonderlinge ontbreekt daarom het grondvereischte van alle ware schoonheid.

De zucht naar het zonderlinge in voorkomen, in de gedragingen en in de dingen waarmee men zijn leven omgeeft, is een zedelijk gebrek. Het is in strijd met wat de ouden „modestia” noemden: die wijze gematigdheid en zedigheid, die een afglans is van de rede en van een welgeordend innerlijk.

Bovendien kan het zonderlinge in een gesloten sociaal milieu heel gemakkelijk de rust en regelmaat verstoren, die zoo noodzakelijke condities zijn voor de harmonische ontwikkeling van het sociale leven. Daar komt nog bij, dat de zucht naar het zonderlinge meestal voortkomt uit ijdelheid, die bij gemis van het buitengewone naar het ongewone en opvallende grijpt.

In dien geest geeft St. Benedictus in zijn monnikenregel als 8e graad der nederigheid: „dat een monnik niets doet dan hetgeen de gemeenschappelijke regel van het klooster voorschrijft en hetgeen aangeduid wordt door het voorbeeld van ouderen.” De zucht naar het zonderlinge kan ook een psychopathologisch verschijnsel zijn, waarover de vrije wil haar controle niet of niet geheel kan uitoefenen.

De subjectieve zedelijkheid is in dat geval uiteraard milder te beoordeelen.De uitsluiting van alles wat zonderling is, mag natuurlijk niet raken aan een persoonlijk cachet en een eigen stijl, die uit een rijk geschakeerd innerlijk leven voortkomen en zich harmonisch voegen in het betrokken sociale milieu. Buys.