(Ned.).
1° Tijdens de Republiek. Oorspr. adviseerend lichaam, werd zijn karakter bij instructie van 12 April 1588 gewijzigd: hij werd hoogste regeeringscollege, belast met een deel van de zorg voor de verhouding tot het buitenland, met het opperbevel van de krijgszaken, het beheer van de financiën der generaliteit en de uitoefening der rechtspraak in hoogste instantie. Leden waren de stadhouders der gewesten, 12 leden door de gewesten af te vaardigen en 2 Engelschen, op grond van het verdrag van 1585. Zij stemden hoofdelijk en namen besluiten bij meerderheid van stemmen. Om vsch. redenen werd al spoedig aan de bevoegdheden van dit eenige college, dat in den eed der Generaliteit stond, getornd. De R. v. S. verloor in de jaren na 1588 zijn karakter van hoogste regeeringscollege en zag zijn werkkring beperkt tot het beheer der financiën, de zorgen voor de vestingwerken der Unie, het werven en afdanken van troepen. De begrooting (generale petitie) met de memorie van toelichting (staat van oorlog) werden onder goedkeuring van den R. v. S. opgemaakt door den thesaurier-generaal. Pogingen o.a. in 1717 om zijn bevoegdheden en daarmede de centralisatie te vergrooten, mislukten.
J. D. M. Cornelissen.
2° In den huidigen tijd is de R.v.S. een college van advies, dat door de regeering gehoord moet worden over alle wetsontwerpen en algemeene maatregelen van bestuur. Een afzonderlijke afd. van den R.v.S. is belast met de behandeling van de zgn. geschillen van bestuur (➝ Rechtspraak, administratieve). De koning is voorzitter van den R. v. S., die verder is samengesteld uit een vice-president en 14 leden; ook kunnen er staatsraden in buitengewonen dienst worden benoemd ten getale van hoogstens 15. De ➝ prins van Oranje heeft, na vervulling van zijn 18e jaar, van rechtswege zitting in den Raad. Aan de overige prinsen van het regeerend koningshuis kan door den koning zitting worden verleend. Hetgeen geschied is t.a.v. prins Bernhard. De R. v. S. neemt het koninklijk gezag waar o.m. bij het overlijden van den koning, wanneer er geen troonopvolger is, of wanneer de troonopvolging onzeker is. ➝ Troonopvolging.
Struycken.
