Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 22-07-2019

Paul Ehrenfest

betekenis & definitie

Paul Ehrenfest - Physicus; * 18 Jan. 1880 te Weenen, ✝ 25 Sept. 1933 te Amsterdam. Na te Weenen het Franz Joseph gymnasium te hebben bezocht, studeerde hij aldaar aan de Techn.

Hoogeschool en vervolgens onder leiding van Boltzmann aan de universiteit de theoretische natuurkunde. Vanaf 1901 studeerde hij te Göttingen, waar hij zijn toekomstige vrouw en medewerkster T.

Ehrenfest-Afanasjewa leerde kennen. In 1904 promoveerde hij te Weenen bij Boltzmann.

In 1907 begaf E. zich naar Rusland om colleges te St.Petersburg te geven. In 1912 volgde hij Lorentz op als hoogleeraar in de theoretische natuurkunde te Leiden, welk ambt hij bekleedde tot aan zijn dood.Onder invloed van Boltzmann wijdde E. zich oorspronkelijk aan de kinetische gastheorie, welke behalve te Weenen en in Nederland toen nog weinig erkenning vond. In breede kringen werd E. bekend door het met zijn vrouw samen geschreven artikel voor de Enzykl. der Mathem. Wiss.: „Die begrifflichen Grundlagen der statistischen Auffassung in der Mechanik”. Ook te Leiden is E. vruchtbaar werkzaam geweest, o.a. formuleerde hij de adiabatenhypothese en droeg hij bij in de theorie van de interferentie, die optreedt bij de verstrooiing van röntgen-stralen aan meeratomige moleculen, van den osmotischen druk en van de Brownsche beweging. E. was lid van alle Nederlandsche en vele buitenlandsche natuurwetenschappelijke vereenigingen. Zijn invloed op de tijdgenooten (Einstein, Bohr enz.) was zeer groot vanwege zijn scherpe, doch vruchtbare critiek.

Lit.: Jaarboek der Rijksuniv. te Leiden (1934); Die Naturwissensch. (21e jg. 1933, nr. 48).

v. Santen