1° (Ned. recht) Niemand mag zijn geslachtsnaam veranderen of een anderen daarbij voegen zonder toestemming der koningin. Verzoeken daartoe kunnen pas worden toegestaan een jaar na publicatie in de officieele nieuwspapieren.
Intusschen kunnen belanghebbenden in verzet komen tegen dit verzoek bij verzoekschrift gericht tot de koningin. Om zijn voornaam te veranderen of nieuwe daarbij te voegen heeft men toestemming noodig van de arrondissements-rechtbank zijner woonplaats.
Dit kan na gedaan verzoek slechts worden toegestaan na verhoor van het openbaar ministerie. Het besluit of de uitspraak, waarbij n. of toevoeging van een naam wordt toegestaan, moet worden ter hand gesteld aan den ambtenaar van den burgerlijken stand in de geboorteplaats van verzoeker.
Verkrijging van een geslachtsnaam op bovenstaande wijze zal nooit als bewijs van bloedverwantschap kunnen gelden (art. 63-69 B.W.). Bronsgeest.2° Belg. recht. In België kan de naamsverandering door K. B. toegestaan worden, mits ernstige en wettige redenen voorhanden zijn. De te volgen procedure is geregeld door de wet van 11-21 Germinal Jaar XI (art. 4-8). De aanvrager moet een met redenen omkleed verzoek indienen bij de regeering. Deze beslist over de gegrondheid van de aangevoerde redenen. Acht zij deze voldoende, dan wordt de n. toegestaan. Het K. B., dat de toelating tot n. verstrekt, heeft echter slechts uitwerking na één jaar. Gedurende dien termijn kan iedereen zich tegen de n. verzetten. Komt er geen verzet of zijn de aangegeven verzetsredenen onvoldoende, dan wordt het K. B. van rechtswege van kracht na het verstrijken van bovenvermelden termijn. De n. geeft aanleiding tot een vast registratierecht.
De machtiging tot n. verleent aan den persoon, die ze gekregen heeft, het recht een rectificatie te eischen van zijn geboorteakte en van alle akten van den burgerlijken stand, die op hem betrekking hebben. Rondou.
3° Naamwisseling komt in Ned.-Indië, waar voor het grootste deel der niet-Europeanen geen burgerlijke stand bestaat, veelvuldig voor. Aanleiding is: ongeluk of tegenspoed in het leven, verandering van maatschappelijke positie, overgang van jeugd naar volwassen leeftijd, overgang naar Islam of Christendom, enz. Bijzondere gevallen doen zich voor bij vorsten, die den koningsnaam aannemen bij troonsbestijging; het hoofd van het Mangkoenegaransche huis heet vóór zijn veertigste jaar Prangwedono, daarna Mangkoenegoro. Vooraanstaande families deelen naamsverandering mede, zooals wij verloving of huwelijk aankondigen. In sommige Javaansche en daarmee verwante boeken, speciaal in den Pandji-roman, speelt de n. een belangrijke rol, wellicht zelfs een rol van essentieel belang: de optredende figuren wisselen bij elke bijzondere gebeurtenis allen van naam, en worden aldus voor elkander onherkenbaar, hetgeen dan tot romantische verwikkelingen pleegt te leiden. Berg.
