Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 16-10-2019

Moraliteit

betekenis & definitie

Ander woord voor ➝ zedelijkheid.

Naam voor didactische tooneelspelen, vooral beoefend door de rederijkers der 15e en 16e eeuw. Zij zijn gedramatiseerde leering en worden ook spelen van sinne genoemd. Dit woord had wellicht oorspr. een algemeene beteekenis: spel met een leering; waarom zelfs wereldsche, klassieke en romantische spelen aldus genoemd worden. In een engeren zin zijn spelen van sinne spelen op een zin: een gedachte, een leerstuk, zooals gewoonlijk zulk een spreuk als onderwerp aan de meedingende kamers bij de wedstrijden werd opgegeven. Wij noemen zulke stukken nu moraliteiten, woord, dat voor het eerst in 1450 opkomt, voor een spel over de Verrijzenis; het woord heeft een onvasten zin. Wij gebruiken dit nu voor alle spelen met gewoonlijk allegorische personages van deugden en ondeugden, met zedenkundig onderwerp. In die spelen nu zegden de burgers gaarne hun meening over de vragen van den dag, zoowel uit het gewone als uit het maatschappelijke, staatkundige en godsdienstige leven. Zij hebben er machtig toe bijgedragen om onze rederijkers te werpen te midden der maatschappelijke en godsdienstige twisten der 16e eeuw'. De beste m. uit de Ned. literatuur is Elckerlijc. Een zeer groot aantal zulke spelen zijn bewaard gebleven. Ook in Frankrijk, Engeland en Italië werd de m. gaarne beoefend.
V. Mierlo.