Koolstof is een element, dat in de chemische schrijfwijze door het symbool C, de eerste letter van „carbonium”, voorgesteld wordt. Zij komt zoowel vrij als gebonden in zeer groote hoeveelheden in de natuur voor [→ Binding (chemische), sub Koolstofbinding]. Als koolzuur treft men het in de lucht en het water aan, terwijl het in den vorm van calciumcarbonaat (kalksteen) en calcium-magnesiumcarbonaat (dolomiet) groote bergketens vormt.
Alle organische stoffen, waaruit de dierenen plantenwereld voor een groot deel opgebouwd is, bevatten k., zoodat ook alle hieruit gevormde producten, zooals petroleum, aardwas, asphalt enz., een bepaald gehalte aan k. bevatten. Naar schatting bedraagt het aantal verbindingen, waarin k. voorkomt, 200 000, terwijl alle andere elementen tezamen slechts in ong. 30 000 producten voorkomen. Het veelvuldig voorkomen van dit element, dat toch slechts 0,2 % van de op aarde voorkomende materie bedraagt, vindt zijn oorzaak in de eigenschap van deze stof, dat zij niet alleen met andere elementen maar ook met zichzelf verbindingen kan aangaan.
Hierdoor ontstaan in groote verscheidenheid langgerekte, vertakte en ringvormige koolstofketens.In vrijen toestand komt het in de natuur in twee allotrope gekristalliseerde toestanden voor, nl. als → diamant en → graphiet.
Verder kent men nog vrije k. in den vorm van amorphe k., waaronder niet uitsluitend amorphe, maar ook gekristalliseerde modificaties voorkomen. Volkomen zuiver wordt zij door het verkolen van suiker, als glanskool, verkregen. Deminerale stoffen worden bij de bereiding door koken met zuur verwijderd, waarna alle waterstof door langdurig gloeien, in een chloorstroom, weggenomen wordt. Amorphe k. is ondoorzichtbaar, zwart en wit en niet smeltbaar. Het spec. gewicht is 1,5-2,3. Men kent nog verschillende andere soorten, die door verhitting bij hooge temperatuur, onder afsluiting van de lucht, uit koolstofrijk materiaal verkregen worden, zooals gaskool, → cokes, → houtskool, beenderkool, bloedkool, roet enz., welke variëteiten alle in de techniek gebruikt worden.
Amorphe k. bezit een groot adsorptievermogen, dat voor vele doeleinden kunstmatig verhoogd wordt. → Actieve kool; Koolstofassimilatie. Hoogeveen
