Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 15-08-2019

Kap

betekenis & definitie

Bouwkundige term, waaronder verstaan wordt de volledige dakconstructie van een gebouw. In den huizenbouw is de k. gewoonlijk van hout, uiteraard behalve de bedekking.

De hoofddragende deelen van de k. zijn de kapspanten, elk bestaande uit twee kapbeenen van zware afmetingen, terwijl de spanten aan de boveneinden gekoppeld worden door een nokbalk. De spanten, op een onderlingen afstand van 4 a 5 m, dragen de gordingen, waarop het dakbeschot met de dakbedekking komt te rusten.Naar den vorm der kapspanten onderscheidt men:

a) de → Hollandsche kap, met twee dakvlakken, gewoonlijk hellend onder 45°.
b) De Mansarde-kap, met geknikte dakvlakken en wel steile ondervlakken en flauw hellende bovenvlakken, waardoor een groote zolderruimte verkregen wordt.
c) De Philibertkap, met gebogen kapbeenen, welke gevormd worden door korte planken verspringend tegen elkaar te spijkeren.
d) De hangkap voor groote overspanningen en flauw hellende dakvlakken, waarbij de horizontale → spatkracht der kapbeenen opgenomen wordt door een trekbalk tusschen de kapvoeten, welke om de afmetingen te beperken, op een of meer plaatsen door middel van houten hangers aan de kapspanten zijn opgehangen. Trekbalken en hangers worden veelal van ijzer gemaakt.
e) Zaag- of sheddak, in hoofdzaak gelijk aan de Holl. kap, echter in één steil en één flauw hellend dakvlak; door de steile dakvlakken met glas af te dekken is deze dakvorm zeer gunstig voor fabrieken e.d., waarbij dan deze daken in serie gebouwd worden, hetgeen in zijaanzicht den zaagvorm naar voren brengt. Bij groote overspanningen, die vooral bij den utiliteitsbouw voorkomen, worden houten k. te kostbaar en gaat men over tot k. van ijzer of gewapend beton.

Gewapend-betonkappen zijn duurder en vinden slechts toepassing voor de afdekking van ruimten met zuurhoudende dampen; veel toegepast worden bij beton de paraboolvormige spanten met trekbanden.

Voor speciale gevallen worden, ook bij zeer groote overspanningen, nog wel houten spanten toegepast van een patentconstructie, waarbij door op elkander lijmen van hout van lichte afmetingen zware boog- en portaalspanten worden gevormd (overdekte veemarkt te Den Bosch). P. Bongaerts.