Gips - calciumsulfaat (CaSO4 + 2H2O), komt in de natuur in groote hoeveelheden voor, kan op verschillende wijzen ontstaan zijn. Zeewater bevat er zooveel van, dat het het eerste zout is, hetwelk bij verdampen uitkristalliseert, het tweede is keukenzout.
Vandaar dat zoutafzettingen dikwijls uit opeenvolgende lagen van deze zouten bestaan. Fraaie heldere kristallen van g., die in dunne platen gespleten kunnen worden, heeten Maria-glas.
Het voorkomen in minder heldere kristalmassa’s heet albast. Door verhitten van g. op niet meer dan 120° ontstaat de gebrande g. (CaSO4 4 + ½H2O), welks gebruik voor het maken van afgietsels daarop berust, dat het met water aangemengd weer anderhalf molecuul kristalwater opneemt, aldus een vaste massa vormende.
Bij verhitten op hooger temp. ontwijkt ook het laatste water, en het zoo gevormde product (hetwelk ook in de natuur voorkomt onder den naam van anhydriet) vereenigt zich niet meer zoo vlug met water: doodgebrande g. Dit vermogen krijgt het echter terug door gloeien op 1 200° C (Estrich-gips).
G. wordt ook in bepaalde gevallen als kunstmest gebruikt. Zij kan ook dienen tot grondstof voor de bereiding van zwavelzuur en van zwavelzure ammoniak.Gips wordt door beeldhouwers en modelleurs gebruikt om hun boetseerwerk van weeke klei of was in een vast overgangsmateriaal over te brengen. Zij bezigen daarvoor de zgn. modelgips, of voor fijn werk albastgips. Voor gewoon handelsgietwerk wordt meestal de stucadoorsgips gebruikt. ➝ Gipsgieten.
In de beelden-industrie is g. het materiaal voor tamelijk goedkoop massawerk. Het is echter vrij broos en breekbaar. Het oppervlak is dood. Vaak worden de producten daarom gepolychromeerd, meestal met doffe verf en op schabloonachtige manier. Voor het maken van documentaire afgietsels van allerlei beeldhouwwerk, voor musea en studiedoeleinden, doet g. goede diensten. Ook in de architectuur wordt het gebruikt voor maquettes van bouwwerken.
