Gevangenis - De bouw van g. met het doel straf uit te boeten door vrijheidsberooving naar bepaalde stelregels behoort aan de nieuwe geschiedenis (→ Gevangeniswezen). Men onderscheidt g., waarin hechtenisstraf wordt ondergaan, van de g. voor uitboeting van vergrijpen van ernstigen aard.
De eerste soort kan eenvoudig ingericht zijn met veel enkele cellen, welke als dag- en nachtverblijf dienst doen. Bij de tweede soort is bij den aanleg vooral rekening gehouden met een goed overzicht.
Zij zijn soms T-vormig, soms komen alle gangen uit op een centrale hal (straalsysteem). In Ned. zijn vsch. g. gebouwd (Arnhem, Haarlem, Scheveningen) om een ronde binnenplaats, het geheel door een koepel afgesloten.Thunnissen. Lit.: Handb. der Architectur (dl. IV, afd. VII).
